Hiệp hội Ngân hàng làm việc với chuyên gia dự án của Đại sứ quán Anh về tài chính toàn diện

Trao đổi tại buổi làm việc, ông Thomas Roger Moyes, Chuyên gia tài chính trưởng dự án của Đại sứ quán Anh, đã cảm ơn TS. Nguyễn Quốc Hùng cùng VNBA đã tạo điều kiện để được trao đổi trực tiếp nhằm tìm hiểu và khảo sát về tài chính toàn diện tại Việt Nam.

Ông Thomas Roger Moyes cho biết, Chính phủ Anh đã khởi động Chương trình Hội nhập Kinh tế ASEAN - Anh (EIP), ký kết hợp tác với toàn bộ 10 nước ASEAN nhằm hỗ trợ cho sự phát triển chung của nền kinh tế khu vực.

Với kinh nghiệm của một nền kinh tế phát triển lâu đời, Chính phủ Anh chọn tài chính là một khu vực quan trọng nhất để khởi đầu khi triển khai EIP tại ASEAN.

Bản thân ông đã có 30 kinh nghiệm trong lĩnh vực này và có thời gian rất dài làm tại châu Á và Việt Nam. Từ năm 2017-2019, ông đã vinh dự được cộng tác với VNBA trong dự án tổ chức cuộc thi về Fintech có quy mô toàn cầu. Kết quả, dự án đã tạo đột phá và gây tiếng vang lớn.

Đến nay, ông tiếp tục có dịp làm việc cùng VNBA về dự án tài chính toàn diện trong chương trình hội nhập kinh tế mà chính phủ Anh đã ký với ASEAN (EIP), nhằm thực hiện trên tất cả 10 quốc gia thành viên ASEAN và Timor-Leste.

Dự án mới được chính phủ Anh khởi động từ tháng 11/2024, với khoản tài chính 18 triệu bảng nhằm khảo sát và trợ giúp cho các quốc gia thành viên ASEAN thông qua hoạt động hỗ trợ kỹ thuật, nâng cao năng lực và chia sẻ kiến thức về tài chính toàn diện.

Trong đó, đối tượng chính của dự án là nhóm khách hàng yếu thế, khách hàng thu nhập thấp và những người dân ở vùng sâu vùng xa, biên giới, hải đảo... để hỗ trợ và tăng cường tiếp cận tài chính cho nhóm đối tượng khách hàng này. Đồng thời, Việt Nam cũng là một trong những quốc gia đầu tiên được lựa chọn, thực hiện khảo sát. Qua đó, sẽ đưa ra đánh giá chung về thực trạng tài chính toàn diện tại Việt Nam và xác định những yêu cầu cần được hỗ trợ trực tiếp từ chính phủ Anh. Vì vậy, ông Thomas Roger Moyes đã đề nghị VNBA chia sẻ thông tin để hỗ trợ thực hiện đánh giá về tài chính toàn diện tại Việt Nam.

Trao đổi tại buổi làm việc, TS. Nguyễn Quốc Hùng đã bày tỏ vui mừng chào đón các chuyên gia dự án của Đại sứ quán Anh. Đồng thời cho biết, tại Việt Nam, từ năm 2016, Chính phủ đã xây dựng và ban hành nhiều chính sách liên quan đến tài chính toàn diện quốc gia như: Đề án phát triển thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam giai đoạn 2016-2020, với Quyết định số 2545/QĐ-TTg; Đề án nâng cao khả năng tiếp cận dịch vụ ngân hàng cho nền kinh tế, với Quyết định số 1726/QĐ-TTg.

Đặc biệt, ngày 22/01/2020, chiến lược tài chính toàn diện quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 149/QĐ-TTg. Bên cạnh đó, các bộ, ngành cũng đã xây dựng, trình các cấp có thẩm quyền ban hành nhiều Luật, Nghị định, Quyết định và Thông tư hướng dẫn tạo khuôn khổ pháp lý ngày càng hoàn thiện và đồng bộ cho việc thực hiện các mục tiêu tài chính toàn diện.

Theo TS. Nguyễn Quốc Hùng, năm 2024, hành lang pháp lý về tài chính toàn diện tiếp tục đã được hoàn thiện hơn nữa, trong đó, nổi bật là Luật Các tổ chức tín dụng 2024, Luật giao dịch điện tử (sửa đổi) đã được ban hành và có hiệu lực. Theo đó, Chính phủ Việt Nam cũng đã có chính sách đặc biệt với các đối tượng yếu thế, người có thu nhập thấp và những người dân ở vùng sâu vùng xa, biên giới, hải đảo,…

Trong đó, Luật Các tổ chức tín dụng năm 2024, đã sửa đổi, bổ sung quy định về cấp tín dụng, đơn giản hóa thủ tục cho các khoản cấp tín dụng nhỏ lẻ. Đồng thời, Luật giao dịch điện tử (sửa đổi), đã bổ sung một số quy định liên quan, tạo lập hành lang pháp lý cho việc cung ứng dịch vụ ngân hàng qua phương tiện điện tử.

Bên cạnh đó, Luật Kinh doanh bảo hiểm (sửa đổi), đã bổ sung 01 chương về bảo hiểm vi mô. Luật Phòng, chống rửa tiền, cũng quy định về nhận biết khách hàng, thu thập, cập nhật, xác minh thông tin nhận biết khách hàng. Luật Căn cước, và các Nghị định, Quyết định về thí điểm dùng tài khoản viễn thông thanh toán cho các hàng hóa, dịch vụ có giá trị nhỏ,…

Ngoài ra, còn các Thông tư cho phép mở tài khoản thanh toán bằng phương thức điện tử thông qua xác thực khách hàng bằng e-KYC, không cần gặp mặt trực tiếp nhưng vẫn được vay bằng phương tiện điện tử, góp phần tạo điều kiện cho khách hàng tiếp cận vốn vay với quy trình thủ tục nhanh và thuận tiện hơn…

Nhấn mạnh về việc cung ứng sản phẩm tín dụng cho các khách hàng yếu thế, TS. Nguyễn Quốc Hùng cho rằng, các ngân hàng đã chủ động nghiên cứu, phát triển các sản phẩm, dịch vụ ngân hàng số, cho phép khách hàng thực hiện nhiều giao dịch thanh toán trên các ứng dụng của ngân hàng mà không cần đến phòng giao dịch nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người dân vùng sâu, vùng xa tiếp cận sử dụng dịch vụ nhanh chóng, an toàn và tiện ích.

Đến nay, đã có trên 90 tổ chức tín dụng và khoảng 1.100 quỹ tín dụng nhân dân tham gia cho vay nông nghiệp, nông thôn, với mạng lưới các chi nhánh, phòng giao dịch rộng khắp tận thôn bản, vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa đáp ứng kịp thời nhu cầu vốn phục vụ phát triển lĩnh vực này. Hơn nữa, Ngân hàng Chính sách xã hội cũng đẩy mạnh cho vay khu vực nông nghiệp, nông thôn, hỗ trợ sản xuất kinh doanh.

Bên cạnh đó, còn có 51 tổ chức không phải ngân hàng được cấp giấy phép cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán, cùng 03 doanh nghiệp viễn thông được cấp giấy phép triển khai thí điểm dịch vụ Mobile-Money. Đến cuối tháng 9/2024, số điểm cung ứng dịch vụ Mobile-Money được thiết lập là 11.885 điểm, tổng số đơn vị chấp nhận thanh toán Mobile-Money đạt 275.960 đơn vị.

Đặc biệt, về hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng và thanh toán không dùng tiền mặt, ông Nguyễn Quốc Hùng cho biết, hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam đã và đang chuyển đổi số mạnh mẽ và chuyển đổi số tại Việt Nam thuộc TOP dẫn đầu của ASEAN. Hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng đã phủ khắp các tỉnh, thành phố với 101 thành viên và 133 đơn vị thành viên tham gia thanh toán liên ngân hàng, bình quân xử lý giao dịch thanh toán nội tệ hơn 830 nghìn tỷ đồng/ngày.

Tại Việt Nam, các phương thức thanh toán điện tử trên ứng dụng di động đã tăng trưởng mạnh mẽ và tỷ lệ người dân sử dụng thanh toán qua điện thoại ngày càng cao. Vì vậy, liên thông hệ thống thanh toán xuyên biên giới với các nước ASEAN bằng mã QR là sự mở rộng tất yếu của đổi mới tài chính số, nhằm bắt kịp nhu cầu thanh toán của người dân các nước khi đi du lịch, làm việc và sinh sống tại nước ngoài.

Hiện Việt Nam đã hoàn tất kết nối hệ thống thanh toán xuyên biên giới qua mã QR với Thái Lan, Campuchia và Lào. Thời gian tới dự kiến sẽ tiếp tục kết nối hệ thống thanh toán xuyên biên giới qua mã QR với Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản,… Do việc liên thông kết nối thanh toán xuyên biên giới giữa các nước sẽ góp phần hỗ trợ đẩy mạnh các hoạt động giao thương, xúc tiến thương mại và du lịch giữa các quốc gia, đồng thời kích thích tăng trưởng thương mại.

Về thách thức lớn nhất mà các ngân hàng tại Việt Nam có thể gặp phải trong quá trình triển khai thanh toán xuyên biên giới qua CBPS (Cross border payment system), TS. Nguyễn Quốc Hùng cho rằng đó là cần phải xây dựng được merchant thanh toán chung. Từ đó, cho phép khách hàng sử dụng để thanh toán cho các giao dịch mua sắm hàng hóa, dịch vụ tại các điểm chấp nhận thanh toán của đơn vị chấp nhận thanh toán từ tài khoản của khách hàng tại ngân hàng thông qua quét mã QR trên ứng dụng Mobile Banking của các ngân hàng hoặc Ví điện tử.

Tuy nhiên, TS. Nguyễn Quốc Hùng cũng cho rằng một bộ phận người dân vẫn còn có thói quen sử dụng tiền mặt, thiếu kiến thức, hiểu biết về tài chính và lập kế hoạch chi tiêu cá nhân. Bên cạnh đó, một bộ phận người dân có nhận thức hạn chế trong bảo vệ thông tin cá nhân dẫn tới để kẻ gian lợi dụng khai thác thông tin và thực hiện hành vi lừa đảo. Đặc biệt, việc cho vay tiêu dùng online qua các các app sau một thời gian cũng bộc lộ nhiều vấn đề...

Ngoài ra, các quỹ bảo lãnh, quỹ phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ hoạt động không hiệu quả, trong khi bảo hiểm đối với khu vực nông nghiệp, nông thôn không có đã gây khó khăn cho các tổ chức tín dụng trong việc cho vay.

Trao đổi tại buổi làm việc, hai bên cũng đã thảo luận về vấn đề chia sẻ dữ liệu giữa các tổ chức tín dụng, cơ chế sandbox, mô hình virtual Banking (ngân hàng trên không gian mạng không có hiện diện vật lý)...

Ông Thomas Roger Moyes bày tỏ đồng tình và đánh giá cao về những thông tin đã được Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Nguyễn Quốc Hùng chia sẻ. Đồng thời, khẳng định những thông tin hữu ích, thiết thực này sẽ giúp phía Chính phủ Anh xây dựng khung cơ bản dự án phát triển tài chính toàn diện tại Việt Nam và khu vực ASEAN. Bên cạnh đó, ông Thomas Roger Moyes cũng bày tỏ mong muốn, hai bên sẽ tiếp tục trao đổi sâu sắc hơn nữa sau khi hoàn thành khảo sát dự án phát triển tài chính toàn diện.