Khảo sát của OECD (2021) về tác động của đại dịch tới người tiêu dùng tài chính và tài chính toàn diện đã tóm tắt các biện pháp toàn cầu được thực hiện để hỗ trợ tài chính toàn diện nhằm ứng phó với COVID-19.
Đại dịch COVID-19 đã ảnh hưởng đáng kể đến người tiêu dùng tài chính và phát triển tài chính toàn diện liên quan đến việc tiếp cận và sử dụng các dịch vụ tài chính cá nhân trong bối cảnh mất việc làm, giảm thu nhập, gia tăng số hóa, giảm tiếp cận các dịch vụ vật lý. Đại dịch cũng tác động không nhỏ đến việc hoạch định chính sách bảo vệ người tiêu dùng tài chính và tài chính toàn diện trong điều kiện thực hiện và giám sát các biện pháp để bảo vệ và hỗ trợ người tiêu dùng tài chính để vượt qua khủng hoảng. Khảo sát của OECD (2021) về tác động của đại dịch tới người tiêu dùng tài chính và tài chính toàn diện đã tóm tắt các biện pháp toàn cầu được thực hiện để hỗ trợ tài chính toàn diện nhằm ứng phó với COVID-19.Khảo sát của OECD (2021) về tác động của đại dịch tới người tiêu dùng tài chính và tài chính toàn diện đã tóm tắt các biện pháp toàn cầu được thực hiện để hỗ trợ tài chính toàn diện nhằm ứng phó với COVID-19.
Khảo sát của OECD được tiến hành từ tháng 4-5/2021 và nhận được 126 phản hồi, đại diện cho quan điểm của 164 tổ chức từ 81 nền kinh tế trong và ngoài G20/OECD, gồm cả các quốc gia phát triển và đang phát triển. Kết quả cho thấy hơn 1/2 phản hồi báo cáo đã triển khai các chương trình, biện pháp chính sách hỗ trợ tài chính toàn diện để đáp ứng với COVID-19. Các nhóm giải pháp chính bao gồm: thúc đẩy sử dụng các dịch vụ và sản phẩm tài chính kỹ thuật số, mở rộng số hóa các thanh toán của chính phủ, các chương trình cải thiện năng lực, hiểu biết số hóa của người tiêu dùng, đảm bảo tiếp cận dịch vụ trực tiếp cho khách hàng không có khả năng sử dụng các dịch vụ tài chính ký thuật số, mở rộng sử dụng nhận dạng kỹ thuật số để tạo điều kiện thuận lợi cho khách hàng đáp ứng yêu cầu thẩm định khách hàng; hỗ trợ các nhà cung cấp mới tham gia cung cấp các sản phẩm dịch vụ tài chính kỹ thuật số, mở rộng hoặc đảm bảo tiếp cận internet; hỗ trợ tiếp cận các thiết bị điện tử như điện thoại thông minh, máy tính.
Thúc đẩy sử dụng các sản phẩm và dịch vụ tài chính kỹ thuật số:
Một trong những tác động đại dịch COVID-19 là thúc đẩy việc số hóa các dịch vụ tài chính bán lẻ. Một số thay đổi trong hành vi của người tiêu dùng là do những yêu cầu bắt buộc như: mọi người buộc phải thực hiện các giao dịch ở khoảng cách xa và các công cụ kỹ thuật số giúp người tiêu dùng quản lý tài chính đơn giản hơn. Đồng thời, các chính phủ tạo điều kiện thuận lợi cho việc sử dụng các công cụ kỹ thuật số, nhận ra tiềm năng của chúng để giảm thiểu những thách thức do đại dịch. Để thúc đẩy việc sử dụng các sản phẩm và dịch vụ tài chính kỹ thuật số, một loạt các biện pháp đã được áp dụng, đáng chú ý nhất là miễn giảm phí giao dịch và chuyển khoản, tăng giới hạn cho thanh toán không tiếp xúc và chuyển khoản kỹ thuật số, đồng thời khuyến khích ứng dụng kỹ thuật số, chữ ký số và giao tiếp kỹ thuật số với khách hàng. Ví dụ, Zambia đã tăng giới hạn giao dịch và số dư cho tiền điện tử để tăng việc sử dụng các dịch vụ tài chính kỹ thuật số, trong khi giảm phí cho các giao dịch giá trị thấp để khuyến khích mọi người - đặc biệt là phân khúc người tiêu dùng dễ bị tổn thương - để chuyển sang thanh toán kỹ thuật số, từ đó giảm tỷ lệ tiếp xúc giữa người với người. Các cơ quan quản lý cũng nỗ lực cải thiện khả năng tương tác, thanh toán tức thì, mã QR và ưu đãi thuế. Ví dụ, NHTW Indonesia đã mở rộng việc chấp nhận QRIS (Mã QR tiêu chuẩn của Indonesia), một phương thức thanh toán phổ biến có thể được sử dụng bởi tất cả các nền tảng thanh toán đã được phát triển để thúc đẩy việc sử dụng thanh toán kỹ thuật số. Trong thời kỳ đại dịch, NHTW Indonesia đã bổ sung tính năng thanh toán không tiếp xúc cho QRIS và áp dụng tỷ lệ chiết khấu 0% cho các giao dịch sử dụng QRIS với các doanh nghiệp siêu nhỏ.
Mở rộng số hóa các khoản thanh toán của chính phủ:
Theo ghi nhận của Quỹ Tiền tệ Quốc tế, các chính phủ trên thế giới đã triển khai một loạt các biện pháp hỗ trợ nhằm giảm thiểu tác động của đại dịch đối với nền kinh tế và xã hội với quy mô chưa từng có. Để tạo điều kiện cho các biện pháp hỗ trợ này, các chương trình mở rộng việc sử dụng các kênh kỹ thuật số cho các thanh toán của chính phủ với người dân. Các chính phủ cho phép người dân thanh toán kỹ thuật số với các cơ quan hành chính nhà nước (như thuế, phí, cấp phép), đồng thời tăng cường sử dụng các kênh kỹ thuật số để chi trả lương hưu, lương giáo viên và cho những người thụ hưởng các chương trình của chính phủ.
Đại dịch đã thúc đẩy các nỗ lực số hóa đang được triển khai và gia tăng tỷ lệ lớn các khoản thanh toán của chính phủ được thực hiện bằng kỹ thuật số. Thay đổi này đòi hỏi các chiến dịch lớn ở một số quốc gia, như Colombia, nơi chính phủ đã giúp đỡ những người hưu trí nhận trợ cấp qua tài khoản ngân hàng thay vì bằng tiền mặt như trước đây. Ở Brazil, luật quy định chương trình trợ cấp tiền mặt cho lao động tự do và những người có thu nhập bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi COVID-19 cũng cho phép tạo tự động tài khoản tiết kiệm kỹ thuật số thay mặt người thụ hưởng. Các khoản thanh toán sau đó được chuyển vào một ứng dụng, mà người thụ hưởng có thể sử dụng để chuyển tiền cho bất kỳ tổ chức tài chính nào khác mà họ lựa chọn. Chương trình đã tạo ra 62,2 triệu tài khoản kỹ thuật số, tiếp cận hơn 100 triệu người (người thụ hưởng và gia đình của họ).
Để hỗ trợ người dân có mức độ hiểu biết kỹ thuật số thấp hơn, một số cơ quan đã thiết lập dịch vụ “một cửa” tại trụ sở hoặc bưu điện để giúp mọi người thực hiện hoặc nhận thanh toán trực tuyến. Tại Nam Phi, Bưu điện đang thúc đẩy triển khai các máy ATM không dùng tiền mặt như các điểm thanh toán các khoản trợ cấp của Cơ quan An sinh Xã hội.
Đảm bảo tiếp cận các dịch vụ trực tiếp cho người tiêu dùng không thể sử dụng các dịch vụ tài chính kỹ thuật số:
Để đảm bảo tiếp tục tiếp cận các dịch vụ tài chính trong thời gian phong tỏa, nhiều nước đã phân loại các tổ chức tài chính là “các dịch vụ thiết yếu”. Mặt khác, các cơ quan quản lý đã ban hành hướng dẫn và khuyến nghị cho các tổ chức tài chính để đảm bảo cho các chi nhánh của họ mở cửa, ngay cả khi hoạt động với số lượng nhân viên giảm. Các khuyến nghị này thường bao gồm: số giờ tối thiểu hoặc số lượng chi nhánh tối thiểu cho mỗi khu vực. Ví dụ: NHTW Hungary, không khuyến khích đóng cửa chi nhánh quá một ngày và trong thời gian tạm thời đóng cửa, dự kiến sẽ cóít nhất một chi nhánh tại mỗi quận để phục vụ khách hàng. Các cơ quan chức năng cũng ban hành các hướng dẫn liên quan đến các dịch vụ hỗ trợ khách hàng liên tục, như bằng cách duy trì chất lượng của tổng đài hỗ trợ khách hàng hoặc mở đường dây trợ giúp chuyên trách.
Tại Ireland và Argentina, các chi nhánh ngân hàng đã thực hiện "giờ ưu tiên" cho khách hàng là người cao tuổi hoặc người dễ bị tổn thương, trong khi các nhà chức trách cho phép các trường hợp ngoại lệ trong phong tỏa với việc nhận và chi trả lương hưu. Tại Nga, nhân viên của một ngân hàng nhà nước phát trợ cấp lương hưu bằng tiền mặt cho những người nghỉ hưu không có thẻ ngân hàng.
Cải thiện năng lực và hiểu biết kỹ thuật số của người tiêu dùng
Để nâng cao năng lực và hiểu biết kỹ thuật số của người tiêu dùng trong thời kỳ đại dịch, các khóa đào tạo trực tiếp đã chuyển thành các bài học trực tuyến và hội thảo trên web. Việc chuyển sang làm việc tại nhà đã giúp mọi người làm quen với phương pháp đào tạo trực tuyến. Các cơ quan quản lý cũng sử dụng các phương tiện truyền thông và mạng xã hội để triển khai các chiến dịch nâng cao nhận thức về an ninh kỹ thuật số hướng đến thanh niên, phụ nữ, dân cư ở nông thôn, người di cư, người cao tuổi bản địa và những người dễ bị tổn thương về kinh tế - xã hội. Để đáp ứng với sự phát triển nhanh chóng của các sản phẩm và dịch vụ kỹ thuật số, một số tổ chức đã tích hợp các kiến thức kỹ thuật số và các chương trình hiểu biết về tài chính hiện có. Tại Italia, CONSOB đã ra mắt một khóa học về giáo dục tài chính và kỹ thuật số dành cho sinh viên đại học. Khóa học tập trung vào quản lý tài chính cá nhân và các vấn đề liên quan đến số hóa hệ thống tài chính. Cơ quan tiền tệ Singapore và các cơ quan chính phủ đã đưa ra các chương trình có tên “Hawkers Go Digital” và “Heartland Go Digital” tập hợp những người mua bán được chọn lại với nhau để mở rộng các giải pháp chấp nhận thanh toán điện tử một cách nhanh chóng với chi phí thấp. Để đối phó với đại dịch COVID-19, Ecuador đã phát triển một trang web giáo dục tài chính với nội dung hướng tới trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn.
Mở rộng/đảm bảo tiếp cận internet và các thiết bị điện tử:
Việc truy cập internet và sử dụng các thiết bị điện tử là yếu tố cần thiết để tận dụng các sản phẩm và dịch vụ kỹ thuật số. Một biện pháp chung là thực hiện các chương trình giảm chi phí hoặc miễn phí truy cập internet hoặc dữ liệu. Tại Malaysia, Bộ Tài chính đưa ra Chương trình Jaringan Prihatin với 12 công ty viễn thông nhằm giảm bớt gánh nặng tài chính của việc truy cập các dịch vụ internet bằng cách cung cấp các khoản tín dụng và dữ liệu miễn phí cho các hộ gia đình có thu nhập thấp. Trong một số trường hợp, mục tiêu chính của các hỗ trợ là giúp cho trẻ em truy cập học trực tuyến. Tại Uruguay, công ty viễn thông nhà nước đã giảm giá cho các doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi đại dịch và cho các khách hàng đang nhận tiền bảo hiểm thất nghiệp. Một số quốc gia khác miễn thuế VAT cho các gói điện thoại giá rẻ hoặc miễn thuế cho việc mua một thiết bị thông minh, một số nơi đã đầu tư vào việc tăng băng thông hoặc thiết lập các điểm phát internet tại các bưu cục.
Mở rộng sử dụng nhận dạng kỹ thuật số để hỗ trợ khách hàng thẩm định/xác minh khách hàng
Vào tháng 3/2020, FATF ban hành hướng dẫn về nhận dạng kỹ thuật số. Trong khi hướng dẫn đã được phát triển trước khi đại dịch bắt đầu, việc ban hành đã tạo điều kiện thuận lợi để sử dụng ID kỹ thuật số trong thời kỳ khủng hoảng. Trong hướng dẫn của mình, FATF cho rằng nhận dạng khách hàng từ xa bằng cách sử dụng hệ thống ID kỹ thuật số độc lập, đáng tin cậy (với các biện pháp giảm thiểu rủi ro thích hợp được áp dụng) có thể được coi là "rủi ro tiêu chuẩn" cho mục đích thẩm định khách hàng và thậm chí có thể có rủi ro thấp hơn.
Phù hợp với các nguyên tắc này, trong năm 2020, 36 người được hỏi cho biết các cơ quan thẩm quyền đã ban hành các quy định cho phép sử dụng nhiều hơn ID kỹ thuật số, lần đầu tiên hoặc mở rộng quyền cho một số nhà cung cấp nhất định hoặc một số phân khúc khách hàng nhất định. Ở Ấn Độ, quyền truy cập vào cơ sở xác thực điện tử thông qua Aadhaar (Cơ quan nhận dạng duy nhất của Ấn Độ) đã được mở rộng cho tất cả các công ty bảo hiểm. Tại một số nơi đã có các quy định từ trước COVID-19, và đại dịch đã dẫn đến việc sử dụng nhiều hơn ID kỹ thuật số cho các yêu cầu xác thực, thẩm định khách hàng.
Sửa đổi và điều chỉnh các chiến lược tài chính toàn diện:
Kết quả khảo sát của OECD cho thấy, 61 người được hỏi cho biết đã có sẵn Chiến lược quốc gia về tài chính toàn diện, trong đó khoảng 75% số người được hỏi đến từ các nước có thu nhập thấp hoặc trung bình so với 25% số người đến từ các nước thu nhập cao hơn. Trong số này, 24 phản hồi cho biết đã thay đổi Chiến lược quốc gia cụ thể dựa trên đại dịch COVID-19, số còn lại đang được tiến hành thay đổi. Như một phản ứng trực tiếp đối với cuộc khủng hoảng COVID-19, NHTW Pháp ra mắt “phong vũ biểu tài chính toàn diện” hàng tháng để theo dõi chặt chẽ hơn hậu quả tiềm tàng của đại dịch đối với tài chính toàn diện. Vào tháng 12/2020, Argentina khởi động lại Chiến lược Quốc gia về Tài chính toàn diện, phản ánh những tác động của đại dịch. Tháng 11/2020, cơ quan giám sát ngân hàng của Dominica giới thiệu chương trình “tài khoản cơ bản” triển khai cùng lúc thông qua 6 tổ chức tài chính. Mục tiêu của chương trình nhằm cung cấp cơ hội lần đầu tiên sử dụng tài khoản ngân hàng cho những người chưa từng có tài khoản ngân hàng trước đó hoặc cơ hội thứ hai cho những người không được tiếp cận các dịch vụ tài chính vì hoàn cảnh cá nhân (ví dụ những người có một tiền án hoặc có vấn đề về lịch sử tín dụng). Tại Ecuador, cơ quan giám sát các ngân hàng đã củng cố bốn trụ cột trong chiến lược tài chính toàn diện ứng phó với đại dịch COVID-19 gồm: tiếp cận, sử dụng, giáo dục tài chính và bảo vệ người tiêu dùng.
Theo SBV
