TS. Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam
Phát biểu tại Tọa đàm “Ứng dụng AI trong truyền thông chính sách và sản phẩm, dịch vụ ngân hàng” do Thời báo Ngân hàng tổ chức sáng ngày 20/8, TS. Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam cho biết, chúng ta đang sống trong một kỷ nguyên công nghệ, khi AI không còn là công cụ, mà đã trở thành một động lực cốt lõi định hình lại mọi ngành nghề. Với ngành Ngân hàng, sự bùng nổ của AI đang mở ra cơ hội đột phá trong nhiều mảng hoạt động, trong đó có truyền thông chính sách và phát triển dịch vụ, sản phẩm. Việc ứng dụng AI không chỉ giúp tăng hiệu suất công việc, giảm chi phí, tiết kiệm thời gian, mà còn góp phần tăng cường an toàn hệ thống tài chính.
Từ trợ lý ảo đến truyền thông chính sách thông minh
Trong bối cảnh toàn cầu, AI đang trở thành công nghệ nền tảng, tác động sâu rộng đến mọi lĩnh vực, trong đó có tài chính - ngân hàng. Việc ứng dụng AI không chỉ mang tính xu thế, mà còn là yêu cầu cấp thiết để hệ thống ngân hàng Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh, cung cấp dịch vụ hiện đại, đồng thời bảo đảm an toàn, ổn định tài chính - tiền tệ quốc gia.
TS. Nguyễn Quốc Hùng cho biết, vừa qua, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách quan trọng, trong đó: Nghị quyết 57-NQ/TW (22/12/2024) của Bộ Chính trị xác định khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là đột phá chiến lược; Quyết định 749/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình Chuyển đổi số quốc gia, đưa ngân hàng trở thành lĩnh vực ưu tiên; Quyết định 67/QĐ-NHNN phê duyệt Đề án chuyển đổi số ngành Ngân hàng, định hình tầm nhìn xây dựng hệ sinh thái tài chính số toàn diện; Nghị định 94/2025/NĐ-CP về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) trong lĩnh vực ngân hàng, tạo hành lang pháp lý quan trọng để các ngân hàng và Fintech thử nghiệm công nghệ mới, trong đó có AI.
"Những văn bản chỉ đạo trên chính là nền tảng vững chắc, vừa là định hướng mang tính chiến lược, mở đường cho sự phát triển đột phá, vừa là "hành lang pháp lý" để các tổ chức tín dụng ứng dụng AI một cách an toàn, có kiểm soát và để ngành Ngân hàng không chỉ "ứng dụng" công nghệ một cách thụ động, mà phải "kiến tạo" nên một tương lai mới, nơi công nghệ và tài chính hòa quyện, phục vụ hiệu quả cho sự phát triển của đất nước", TS. Nguyễn Quốc Hùng bày tỏ.
Một số nghiên cứu cho thấy, đến năm 2025, khoảng 45% doanh số bán hàng trong lĩnh vực tài chính - ngân hàng được thực hiện hoàn toàn trên các nền tảng số, không cần sự hiện diện tại các điểm giao dịch truyền thống. Đây là kết quả của quá trình số hóa sâu rộng, trong đó AI đóng vai trò trung tâm giúp phân tích dữ liệu, tự động hóa quy trình và cá nhân hóa dịch vụ.
Tại Việt Nam, hàng loạt ngân hàng thương mại đã và đang triển khai các giải pháp AI để nâng cao hiệu quả phục vụ khách hàng. Trong đó, các “trợ lý ảo” sử dụng công nghệ xử lý ngôn ngữ tự nhiên đang trở thành xu hướng phổ biến, giúp người dùng có thể giao tiếp, đặt câu hỏi và thực hiện giao dịch ngay trên ứng dụng ngân hàng mà không cần đến quầy.
Việc áp dụng AI không chỉ giúp khách hàng được phục vụ nhanh hơn, thuận tiện hơn mà còn mang lại lợi ích lớn về mặt vận hành cho các ngân hàng. Lợi ích mang lại là các ngân hàng không cần duy trì đội ngũ nhân sự lớn để xử lý các tác vụ lặp đi lặp lại, AI giúp tự động hóa quy trình như: xử lý hồ sơ, đối chiếu dữ liệu, phê duyệt giao dịch, từ đó tiết kiệm chi phí, giảm thời gian chờ đợi và hạn chế sai sót.
Theo TS. Nguyễn Quốc Hùng, AI đang mở ra nhiều cơ hội cho hoạt động ngành Ngân hàng trên nhiều phương diện, trong đó AI mang lại những tiềm năng to lớn cho các ngân hàng trong hoạt động truyền thông chính sách và sản phẩm - dịch vụ, phát triển kinh doanh, có thể kể đến như:
Cá thể hóa thông tin - tăng cường tiếp cận khách hàng: AI giúp phân tích dữ liệu hành vi để các ngân hàng có thể tạo ra thông điệp phù hợp cho từng nhóm khách hàng.
Truyền tải chính sách minh bạch, kịp thời: AI có thể tóm lược văn bản pháp luật, nghị định, thông tư…, thành ngôn ngữ dễ hiểu, giúp công chúng và doanh nghiệp nắm bắt nhanh và chính xác. Điều này không chỉ giúp khách hàng mà còn giúp chính đội ngũ pháp chế, tuân thủ của ngân hàng giảm thiểu thời gian nghiên cứu và rủi ro bỏ sót quy định.
Đánh giá hiệu quả chính sách: AI giúp phân tích phản hồi từ công chúng, dư luận xã hội về các chính sách mới, từ đó giúp các nhà hoạch định chính sách có cái nhìn sâu sắc, kịp thời điều chỉnh để chính sách đi vào cuộc sống hiệu quả hơn.
Hỗ trợ phát triển dịch vụ tài chính toàn diện: Bằng phân tích dữ liệu lớn, AI có thể gợi ý sản phẩm phù hợp với từng đối tượng, đặc biệt nhóm khách hàng yếu thế hoặc chưa tiếp cận đầy đủ dịch vụ tài chính – đúng với định hướng tài chính toàn diện quốc gia.
Tối ưu hóa và tự động hóa thông minh: Các công cụ AI giúp tự động hóa việc phân phối nội dung, phân tích hiệu quả chiến dịch theo thời gian thực và đưa ra gợi ý tức thì, giúp tối ưu hóa nguồn lực và gia tăng hiệu quả truyền thông.
Trợ lý ảo và Dịch vụ khách hàng 24/7: Chatbot thông minh có khả năng giải đáp tức thì hàng ngàn thắc mắc của khách hàng, nâng cao đáng kể chất lượng dịch vụ và giải phóng con người khỏi các tác vụ lặp đi lặp lại.
Phòng ngừa rủi ro truyền thông và bảo đảm an toàn hệ thống: AI có khả năng giám sát, phân tích dữ liệu mạng xã hội để phát hiện sớm thông tin sai lệch, từ đó ngân hàng có thể phản ứng kịp thời, bảo vệ uy tín và sự ổn định hệ thống.
Đến nay, các ngân hàng đã và đang ứng dụng AI trong nhiều hoạt động, qua đó góp phần hạn chế rủi ro cho khách hàng. Bên cạnh đó, các đơn vị truyền thông tại các ngân hàng cũng sử dụng AI để rà soát, sàng lọc thông tin trên các nền tảng báo chí, mạng xã hội để đưa ra những chiến lược truyền thông phù hợp.
Tuy nhiên, TS. Nguyễn Quốc Hùng cho rằng, cùng với những cơ hội là những thách thức về an ninh mạng, bảo mật dữ liệu, nguy cơ tin giả (Deepfake) và các rủi ro về đạo đức AI là những rào cản hữu hình. Bên cạnh đó, đầu tư dữ liệu chuẩn hóa và bảo mật, bởi dữ liệu chất lượng là điều kiện tiên quyết để AI phát huy giá trị. Một sai sót trong hệ thống AI có thể gây ra khủng hoảng niềm tin, đe dọa sự ổn định của cả một tổ chức và thậm chí là toàn hệ thống.
Trung tâm trong việc thúc đẩy ứng dụng AI, kết nối ba trụ cột: ngân hàng - công nghệ - quản lý
Chia sẻ về vai trò của Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, TS. Nguyễn Quốc Hùng cho biết, Hiệp hội có một lợi thế đặc biệt là tổ chức tập hợp các tổ chức tín dụng, các doanh nghiệp Fintech, các nhà cung ứng công nghệ và có mối quan hệ chặt chẽ với Ngân hàng Nhà nước cùng các cơ quan quản lý. Do vậy, Hiệp hội có thể đóng vai có trung tâm trong việc thúc đẩy ứng dụng AI, kết nối ba trụ cột: ngân hàng - công nghệ - quản lý.
Quang cảnh tọa đàm
Để thực hiện vai trò này, TS. Nguyễn Quốc Hùng cho biết, Hiệp hội có thể triển khai cụ thể các hoạt động sau:
Thứ nhất, kiến tạo hành lang pháp lý và tiêu chuẩn chung. Hiệp hội Ngân hàng sẽ là cầu nối tích cực giữa các ngân hàng và cơ quan quản lý, chủ động tham mưu, góp ý xây dựng các quy định, tiêu chuẩn ngành về ứng dụng AI. Tổ chức diễn đàn, tọa đàm, hội thảo chia sẻ kinh nghiệm. Đặc biệt, phối hợp chặt chẽ để triển khai hiệu quả Nghị định 94/2025/NĐ-CP về Cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (Sandbox).
Thứ hai, xây dựng khung quản trị AI thống nhất: Hiệp hội Ngân hàng sẽ nghiên cứu, tham khảo chuẩn mực quốc tế, đồng thời “nội địa hóa” để phù hợp với đặc thù Việt Nam, từ đó hỗ trợ hội viên triển khai AI an toàn, có kiểm soát. Đồng thời tạo ra một sân chơi công bằng, tránh tình trạng các ngân hàng phát triển các hệ thống AI xung đột hoặc không tương thích với nhau.
Thứ ba, đào tạo, nâng cao năng lực nhân sự. Hiệp hội Ngân hàng đã và đang triển khai các khóa đào tạo chuyên sâu về ứng dụng AI trong hoạt động ngân hàng, ví dụ lớp khai giảng tại TP. Hồ Chí Minh ngày 16/8/2025 và sắp tới tại Hà Nội ngày 23/8/2025. Trong tương lai, nhu cầu nhân lực hiểu biết cả về nghiệp vụ ngân hàng và công nghệ AI sẽ vô cùng lớn.
Thứ tư, thúc đẩy thử nghiệm có kiểm soát (sandbox). Hiệp hội sẽ phối hợp với NHNN và Chính phủ để đề xuất cơ chế khuyến khích thử nghiệm các giải pháp AI, vừa tạo không gian đổi mới, vừa bảo đảm kiểm soát rủi ro.
Để AI thực sự trở thành động lực phát triển bền vững cho ngành Ngân hàng
Tuy nhiên, để AI thực sự trở thành động lực phát triển bền vững cho ngành Ngân hàng, cần một chiến lược toàn diện, kết hợp hài hòa giữa công nghệ, con người và thể chế. Việc xây dựng khung đạo đức và quản trị AI không chỉ là yêu cầu cấp thiết, mà còn là nền tảng để đảm bảo AI phục vụ đúng mục tiêu nhân văn, minh bạch và an toàn. Đồng thời, sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên trong hệ sinh thái tài chính – công nghệ sẽ tạo ra sức mạnh cộng hưởng, thúc đẩy đổi mới sáng tạo có kiểm soát.
Trên cơ sở đó, TS. Nguyễn Quốc Hùng đưa ra 4 khuyến nghị quan trọng đối với các tổ chức hội viên, đó là:
Về chiến lược và quản trị:
Xây dựng khung đạo đức và quản trị AI: Ưu tiên xây dựng và tuân thủ các nguyên tắc đạo đức trong phát triển và ứng dụng AI, đảm bảo tính công bằng, minh bạch và phục vụ con người. Cần cân nhắc thành lập Hội đồng Đạo đức AI nội bộ để giám sát các dự án trọng yếu.
Tăng cường hợp tác hệ sinh thái: Chủ động tăng cường hợp tác giữa các ngân hàng, công ty Fintech, viện nghiên cứu và cơ quan quản lý để chia sẻ kinh nghiệm, dữ liệu (trong phạm vi cho phép) và cùng phát triển các giải pháp AI an toàn, hiệu quả.
Về công nghệ và dữ liệu:
Ưu tiên đầu tư nền tảng hạ tầng: Tập trung nguồn lực đầu tư vào hệ thống công nghệ thông tin hiện đại, có khả năng mở rộng và bảo mật cao để làm nền tảng vững chắc cho việc triển khai các ứng dụng AI phức tạp, đảm bảo dữ liệu luôn được bảo vệ an toàn.
Về con người và nguồn lực:
Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao: Xây dựng cơ chế, chính sách đặc thù để thu hút và giữ chân đội ngũ chuyên gia về AI, khoa học dữ liệu và an ninh mạng. Song song đó, cần triển khai các chương trình đào tạo để nâng cao nhận thức và kỹ năng số cho toàn thể cán bộ, nhân viên.
Về thể chế và pháp lý:
Chủ động góp ý và hoàn thiện chính sách: Tích cực tham gia cùng Hiệp hội Ngân hàng và Ngân hàng Nhà nước trong việc góp ý cụ thể hóa các quy định liên quan đến AI, đặc biệt là về bảo vệ dữ liệu cá nhân, trách nhiệm pháp lý và các tiêu chuẩn kỹ thuật.
Tận dụng hiệu quả cơ chế Sandbox: Khai thác tối đa Cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (Sandbox) theo Nghị định 94/2025/NĐ-CP để mạnh dạn thử nghiệm các giải pháp AI đột phá một cách an toàn, từ đó rút ra bài học thực tiễn và nhân rộng các mô hình thành công.
Các đại biểu tham dự tọa đàm chụp ảnh lưu niệm
Theo TS. Nguyễn Quốc Hùng, ứng dụng AI trong truyền thông chính sách và dịch vụ ngân hàng là bước đi chiến lược, góp phần hiện thực hóa Nghị quyết 57-NQ/TW và Chương trình Chuyển đổi số quốc gia. Đây không chỉ là đổi mới công nghệ, mà còn là cam kết giữ vững an toàn, ổn định hệ thống tài chính.
"Với vai trò là tổ chức đại diện và cầu nối, Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam sẽ tiếp tục đồng hành cùng Ngân hàng Nhà nước, các tổ chức tín dụng và doanh nghiệp công nghệ, xây dựng hệ sinh thái AI ngân hàng thống nhất, an toàn và bền vững, vì sự phát triển của ngành Ngân hàng trong kỷ nguyên số", TS. Nguyễn Quốc Hùng nhấn mạnh.
T.Đ
