Hình ảnh minh họa (Nguồn: Internet)
Mở rộng phạm vi nghiệp vụ đại lý thanh toán
Một trong những thay đổi nổi bật của Thông tư 44 là mở rộng danh mục nghiệp vụ mà đại lý thanh toán được ngân hàng giao thực hiện. Đây là những nghiệp vụ vốn chỉ do tổ chức tín dụng trực tiếp đảm nhiệm, nay được phép chuyển giao cho đại lý theo hợp đồng.
Cụ thể, đại lý được tiếp nhận hồ sơ, kiểm tra tính hợp pháp, hợp lệ, đối chiếu thông tin khách hàng và hỗ trợ xác minh thông tin nhận biết khách hàng (KYC). Đại lý cũng được hướng dẫn khách hàng sử dụng tài khoản sau khi mở.
Bên cạnh đó, đại lý có thể tiếp nhận hồ sơ phát hành thẻ, hỗ trợ kích hoạt và hướng dẫn sử dụng thẻ cho khách hàng.
Đặc biệt, Thông tư cho phép đại lý lập, ký chứng từ (bao gồm xác nhận điện tử) và xử lý nhiều loại giao dịch thay mặt ngân hàng. Các nghiệp vụ này gồm: nộp, rút tiền vào tài khoản; nộp, rút tiền vào thẻ ghi nợ/thẻ trả trước định danh; thanh toán dư nợ thẻ tín dụng; lập lệnh chi, ủy nhiệm chi, chuyển tiền; dịch vụ thu hộ, chi hộ, nhờ thu, ủy nhiệm thu... Nhờ đó, khách hàng có thể thực hiện nhiều giao dịch ngay tại điểm đại lý, giảm tải cho quầy giao dịch ngân hàng và thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt.
Đại lý phải chuyển thông tin giao dịch cho ngân hàng trong vòng 01 ngày làm việc, trừ trường hợp bất khả kháng hoặc sự cố hệ thống.
Siết điều kiện cấp phép và phạm vi hoạt động
Thông tư 44 quy định rõ rằng tổ chức tín dụng chỉ được giao hoặc làm đại lý thanh toán khi nội dung này được ghi trong Giấy phép hoạt động.
Theo đó, ngân hàng thương mại, ngân hàng hợp tác xã và chi nhánh ngân hàng nước ngoài chỉ được giao đại lý thanh toán nếu Giấy phép quy định cụ thể. Đồng thời, tổ chức tín dụng chỉ được làm đại lý khi Giấy phép có nội dung “đại lý trong hoạt động ngân hàng”, bảo đảm phạm vi hoạt động phù hợp với chức năng được cấp phép và tăng cường an toàn trong triển khai hoạt động đại lý thanh toán.
Trường hợp Giấy phép được cấp trước thời điểm Luật Các tổ chức tín dụng 2024 có hiệu lực và chứa nội dung “đại lý trong lĩnh vực liên quan đến hoạt động ngân hàng” thì không cần bổ sung.
Quy định mới giúp bảo đảm phạm vi hoạt động phù hợp với chức năng được cấp phép, đồng thời tăng cường an toàn và minh bạch trong triển khai mô hình đại lý thanh toán. Trong đó, Thông tư 44 xây dựng khung quy định theo từng nhóm đối tượng, phù hợp với đặc thù hoạt động của mỗi loại hình.
Cụ thể, Quỹ tín dụng nhân dân chỉ được làm đại lý thanh toán cho Ngân hàng Hợp tác xã; tổ chức tài chính vi mô được phép làm đại lý cho ngân hàng nhưng chỉ trong phạm vi phục vụ khách hàng của chính mình. Đối với doanh nghiệp không phải là tổ chức tín dụng, Thông tư yêu cầu chỉ được làm đại lý cho một bên giao đại lý duy nhất nhằm tránh xung đột lợi ích và tăng cường kiểm soát rủi ro. Ngược lại, các ngân hàng và tổ chức tài chính vi mô được phép làm đại lý cho nhiều bên giao đại lý, tạo sự linh hoạt và mở rộng mạng lưới cung ứng dịch vụ thanh toán.
Cách phân định rõ ràng này tạo sự linh hoạt cho thị trường, đồng thời bảo đảm chuẩn mực an toàn phù hợp cho từng nhóm tổ chức.
Tăng cường giám sát, mở rộng tiếp cận tài chính và thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt
Thông tư 44 phân định rõ trách nhiệm của các đơn vị thuộc Ngân hàng Nhà nước trong quản lý hoạt động đại lý thanh toán, gồm: Vụ Thanh toán chịu trách nhiệm hướng dẫn nghiệp vụ và tổng hợp báo cáo; Cục Quản lý, giám sát các tổ chức tín dụng thực hiện thẩm định hồ sơ và đánh giá điều kiện hoạt động của đơn vị đại lý; Cơ quan Thanh tra, Giám sát ngân hàng phụ trách kiểm tra và xử lý vi phạm.
Bên cạnh đó, Ngân hàng Nhà nước Chi nhánh Khu vực được giao nhiệm vụ giám sát việc triển khai tại địa phương, phù hợp với mô hình tổ chức mới của Ngân hàng Nhà nước. Đặc biệt, Thông tư cũng thay thế Phụ lục báo cáo của Thông tư 07 bằng Phụ lục mới nhằm chuẩn hóa chế độ báo cáo và tăng chất lượng dữ liệu giám sát.
Với phạm vi áp dụng rộng, bao gồm ngân hàng thương mại, ngân hàng hợp tác xã, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, quỹ tín dụng nhân dân, tổ chức tài chính vi mô và các tổ chức làm đại lý, Thông tư 44 tiếp tục mở rộng hệ sinh thái đại lý thanh toán trên toàn quốc.
Việc cho phép đại lý thực hiện nhiều nghiệp vụ hơn giúp tăng khả năng cung ứng dịch vụ tài chính, đặc biệt tại khu vực vùng sâu, vùng xa; giảm tải cho mạng lưới chi nhánh ngân hàng và thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt.
Ngoài ra, việc siết chặt điều kiện cấp phép và nâng cao trách nhiệm giám sát sẽ góp phần bảo đảm an toàn hoạt động, minh bạch trong giao dịch và tăng cường bảo vệ quyền lợi khách hàng.
Chi tiết Thông tư số 44/2025/TT-NHNN xem tại đây.
