Từ ngày 12/12/2021, hạn mức trả tiền bảo hiểm tiền gửi sẽ là 125 triệu đồng đối với mỗi cá nhân gửi tiền tại một tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi theo Quyết định số 32/2021/QĐ-TTg ngày 20/10/2021 của Thủ tướng Chính phủ về hạn mức trả tiền bảo hiểm. TS. Nguyễn Quốc Hùng - Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam trả lời phỏng vấn về tác động tích cực của hạn mức mới đến người gửi tiền, các tổ chức tín dụng (TCTD) và nền kinh tế.
Hạn mức trả tiền bảo hiểm được tăng lên 125 triệu đồng từ ngày 12/12/2021, thay thế hạn mức trả tiền bảo hiểm 75 triệu đồng. Ông đánh giá như thế nào về lộ trình tăng cũng như tính phù hợp của việc điều chỉnh hạn mức trả tiền bảo hiểm lần này?
TS. Nguyễn Quốc Hùng: Tôi cho rằng, việc tăng hạn mức trả tiền bảo hiểm từ 75 triệu đồng lên 125 triệu đồng vào thời điểm này là phù hợp. Hơn nữa, theo khuyến nghị của Hiệp hội Bảo hiểm tiền gửi quốc tế (IADI), hạn mức bảo hiểm tiền gửi cần bảo hiểm toàn bộ được từ 90% - 95% người gửi tiền được bảo hiểm.
Thực tế hiện nay, số người gửi tiền có số dư nhỏ hơn hoặc bằng 125 triệu đồng tại 1.283 tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi là khoảng 65 triệu người, chiếm tỷ lệ khoảng gần 91%. Như vậy, mức bảo hiểm 125 triệu đồng là phù hợp với thông lệ quốc tế, và phù hợp với năng lực tài chính của Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam. Bởi vì, tính đến cuối tháng 9/2021, tổng tài sản của Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam đạt gần 80 nghìn tỷ đồng, trong đó Quỹ dự phòng nghiệp vụ đạt gần 74 nghìn tỷ đồng. Với năng lực hiện có, Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam có thể đáp ứng chi trả ngay lập tức trong trường hợp cần thiết theo quy định của pháp luật.
Mặt khác, theo khuyến nghị của IADI, định kỳ 5 năm một lần, hạn mức bảo hiểm tiền gửicần được đánh giá lại nhằm đáp ứng mục tiêu chính sách công, đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô, phù hợp với quy mô tiền gửi tại các ngân hàng, mức độ lạm phát, GDP và GDP bình quân đầu người...Theo thống kê tại Việt Nam năm 2019, GDP bình quân đầu người đạt 2.715 USD, tương đương 63 triệu đồng, tăng 4,9% so với năm 2018. Năm 2020, dù bị ảnh hưởng bởi dịch Covid - 19, GDP bình quân đầu người của Việt Nam vẫn tăng 29,7% so với năm 2019, đạt mức 3.521 USD, tương đương 81 triệu đồng. Trong khi đó, hạn mức chi trả bảo hiểm tiền gửi ở mức 75 triệu đồng từ năm 2017 đến nay đã được 5 năm. Chính vì vậy, việc Thủ tướng Chính phủ quyết định điều chỉnh hạn mức bảo hiểm tiền gửi vào thời điểm này là phù hợp với thực tế tại Việt Nam, cũng như các thông lệ quốc tế về bảo hiểm tiền gửi.
Xin ông cho biết, hạn mức trả tiền bảo hiểm mới tác động như thế nào đến người gửi tiền, các tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi và nền kinh tế?
TS. Nguyễn Quốc Hùng: Việc tăng hạn mức trả tiền bảo hiểm có tác động đến nhiều đối tượng, chủ thể. Cụ thể:
Đối với người gửi tiền: Đặc thù của chính sách bảo hiểm tiền gửi là bảo vệ số lượng lớn người gửi tiền. Người gửi tiền được bảo hiểm thường là những người gửi tiền nhỏ, thiếu thông tin và là đối tượng dễ tổn thương trước những biến động của hoạt động ngân hàng. Đối với nhiều người, tiền gửi ngân hàng là tài sản lớn tích lũy được. Do đó, việc nâng cao hạn mức bảo hiểm tiền gửi có ảnh hưởng nhất định đến quyết định gửi tiền của họ, đồng thời đảm bảo chính sách bảo vệ số lượng lớn người gửi tiền (gần 91%).
Đồng thời, hạn mức bảo hiểm tiền gửi ở mức hợp lý thì người gửi tiền cũng yên tâm hơn khi gửi tiền, quyền lợi của đại đa số ngưòi gửi tiền được đảm bảo. Từ đó, giúp hạn chế hiện tượng rút tiền hàng loạt khi xảy ra sự cố và tác động dây chuyền, dẫn đến mất thanh khoản tại các TCTD; góp phần duy trì sự ổn định của hệ thống ngân hàng nói riêng và nền kinh tế nói chung.
Đối với hệ thống ngân hàng: Hạn mức trả tiền bảo hiểm đủ lớn sẽ góp phần duy trì niềm tin của người gửi tiền đối với các tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi, từ đó khuyến khích người dân yên tâm gửi tiền nhàn rỗi vào các TCTD, tạo nguồn lực để các TCTD đầu tư vốn cho các doanh nghiệp, mọi thành phần kinh tế phát triển sản xuất kinh doanh và đảm bảo an toàn hệ thống.
Đối với nền kinh tế: Trong bối cảnh nền kinh tế chịu tác động nặng nề từ đại dịch Covid-19 như hiện nay, và sẽ còn mất rất nhiều thời gian để phục hồi, việc nâng hạn mức bảo hiểm tiền gửilên 125 triệu đồng sẽ góp phần ổn định tâm lý người gửi tiền, để các TCTD đủ nguồn lực hỗ trợ nền kinh tế thông qua việc cho vay phục hồi và phát triển kinh doanh; góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, tăng trưởng kinh tế, kiềm chế lạm phát và đảm bảo an toàn hệ thống các TCTD.
Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước đang đẩy nhanh quá trình tái cơ cấu các TCTD. Theo ông, điều chỉnh tăng hạn mức trả tiền bảo hiểm tiền gửi có ý nghĩa như thế nào đối với việc nâng cao vai trò của Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam trong tiến trình này?
TS. Nguyễn Quốc Hùng: Việc điều chỉnh hạn mức bảo hiểm tiền gửi có ý nghĩa vô cùng thiết thực, nhất là khi Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước đang tích cực triển khai quá trình tái cơ cấu hệ thống các TCTD và xử lý nợ xấu. Đây là bước tiến quan trọng trong triển khai hoạt động bảo hiểm tiền gửi, để người dân ngày càng dành nhiều quan tâm hơn đến chính sách này trong thời gian tới.
Tăng hạn mức bảo hiểm tiền gửi lên 125 triệu đồng là tăng khả năng bảo vệ người gửi tiền của tổ chức bảo hiểm tiền gửi, đồng thời góp phần gìn giữ kỷ luật thị trường, giảm thiểu rủi ro đạo đức trong hệ thống ngân hàng.
Bên cạnh đó, việc tăng hạn mức bảo hiểm tiền gửi cũng phù hợp với tiến trình phát triển của nền kinh tế, quy mô ngày càng lớn của hệ thống các TCTD cũng như thu nhập, kỳ vọng của người dân hiện nay.
Với năng lực hiện có, Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam đảm bảo thực hiện chi trả ngay cho người gửi tiền với hạn mức mới (nếu phát sinh nghĩa vụ). Tuy nhiên, việc nâng hạn mức chi trả bảo hiểm tiền gửi lên 125 triệu đồng tác động tới nguồn vốn và Quỹ dự phòng nghiệp vụ của BHTGVN. Do đó, Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam cần có lộ trình quản lý hiệu quả nguồn vốn để hỗ trợ quá trình tái cơ cấu các TCTD.
Ông có lưu ý đối với người gửi tiền, tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi và Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam sau khi hạn mức mới có hiệu lực?
TS. Nguyễn Quốc Hùng: Việc tăng hạn mức bảo hiểm tiền gửi từ 75 triệu đồng lên 125 triệu đồng là đảm bảo quyền lợi của người gửi tiền được nâng lên, người gửi tiền sẽ yên tâm hơn khi gửi tiền nhàn rỗi tại các tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi, đồng thời các tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi cũng phải chịu trách nhiệm cao hơn.
Như vậy, về phía người dân có thể yên tâm gửi tiền tại các tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi và các tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi phải có nghĩa vụ, trách nhiệm sử dụng vốn của người gửi tiền hiệu quả, đảm bảo an toàn cho chính TCTD cũng như toàn hệ thống; và càng yên tâm hơn khi Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam cam kết bảo vệ quyền lợi của người gửi tiền trong bất kỳ tình huống nào.
Hiện nay, một số người gửi tiền chưa nhận thức đúng đắn về chính sách bảo hiểm tiền gửi. Vì vậy, Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam cũng như các tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi cần đẩy mạnh công tác truyền thông, để mọi người dân hiểu được đầy đủ hơn chính sách của Nhà nước trong việc bảo vệ quyền lợi của họ khi gửi tiền tại các tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi. Điều này sẽ giúp người dân cẩn trọng khi lựa chọn gửi tiền tại các tổ chức nhận tiền gửi hợp pháp, có uy tín thay vì chỉ quan tâm đến lãi suất.
Các tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi ngoài việc quảng bá sản phẩm dịch vụ mới, cần tăng cường phối hợp với Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam trong quá trình cấp lại Chứng nhận tham gia bảo hiểm tiền gửi liên quan đến hạn mức bảo hiểm tiền gửi mới; triển khai các hoạt động truyền thông chính sách bảo hiểm tiền gửi nói chung và hạn mức bảo hiểm tiền gửi mới nói riêng trên các ấn phẩm, sản phẩm của ngân hàng. Đồng thời, tại nơi giao dịch bắt buộc phải niêm yết Chứng nhận tham gia bảo hiểm tiền gửi để người gửi tiền nắm rõ quyền lợi hợp pháp của mình khi gửi tiền tại các TCTD.
Đối với Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam,với mục tiêu cơ bản là bảo vệ quyền lợi của người gửi tiền, góp phần bảo đảm an toàn tài chính quốc gia, việc nâng hạn mức bảo hiểm tiền gửi giúp Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam ngày càng thực hiện tốt vai trò cũng như khẳng định vị thế của mình. Tuy nhiên, để nâng cao niềm tin của công chúng, ngoài yếu tố hạn mức bảo hiểm tiền gửi, trong thời gian tới, Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam cần tiếp tục củng cố năng lực tài chính, nâng cao chất lượng hoạt động nghiệp vụ; đồng thời, đẩy mạnh tuyên truyền hạn mức bảo hiểm tiền gửi mới, kết hợp phổ biến kiến thức tài chính và bảo hiểm tiền gửi đến người gửi tiền.
Để Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam ngày càng là công cụ hữu hiệu của Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước trong việc bảo vệ người gửi tiền và góp phần bảo đảm hoạt động an toàn, lành mạnh của tổ chức tín dụng, ông có đề xuất gì, thưa ông?
TS. Nguyễn Quốc Hùng: Để chính sách bảo hiểm tiền gửi ngày càng phát huy vai trò “công cụ an dân” của Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước, qua đó góp phần gìn giữ niềm tin công chúng vào hệ thống ngân hàng, trong thời gian tới, Quốc hội, Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước cần sớm hoàn thiện khung pháp lý về BHTG, cụ thể là sửa Luật Bảo hiểm tiền gửi để Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam tham gia có hiệu quả vào tái cơ cấu các TCTD, trước mắt là đối với quỹ tín dụng nhân dân.
Bên cạnh đó, nghiên cứu để trao thêm quyền hạn phù hợp để Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam ngày càng đảm nhận tốt hơn vai trò, trọng trách bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người gửi tiền, duy trì an toàn, lành mạnh hệ thống các TCTD.
Về lâu dài, cần nâng cao hơn nữa tính chuyên nghiệp, tiềm lực tài chính cũng như thể chế để Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam có thể xử lý hiệu quả các ngân hàng có tổng tài sản ở mức trung bình trở xuống khi cần thiết.
Xin trân trọng cảm ơn ông!
