Ngày 23/12/2021, tại TP. Hồ Chí Minh, Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam phối hợp với Tập đoàn Dữ liệu quốc tế IDG Việt Nam tổ chức (trực tuyến) Hội thảo “Phát triển dịch vụ ngân hàng cá nhân thúc đẩy hiệu quả hoạt động ngân hàng bán lẻ”, nằm trong chuỗi sự kiện “Diễn đàn ngân hàng bán lẻ Việt Nam”, do hai bên phối hợp tổ chức, với sự tham dự của các chuyên gia tài chính, ngân hàng, công nghệ thông tin.
Phát biểu khai mạc Hội thảo, ông Nguyễn Quốc Hùng, Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng cho rằng:Cuộc cách mạng công nghệ 4.0, là động lực phát triển dịch vụ Ngân hàng bán lẻ - đây là định hướng chiến lược quan trọng hàng đầu của các ngân hàng, giúp các ngân hàng mở rộng thị trường, nâng cao năng lực cạnh tranh, tạo nguồn lực để phục vụ phát triển kinh tế.
Một minh chứng rõ ràng nhất cho chúng ta thấy đại dịch Covid-19 kéo dài từ đầu năm 2020 đến nay với diễn biến hết sức phức tạp, gây ảnh hưởng vô cùng nghiêm trọng đến người dân và doanh nghiệp song các TCTD, công ty tài chính, các đơn vị trung gian thanh toán đã kịp thời đầu tư thiết bị công nghệ đáp ứng phần nào nhu cầu dịch vụ của khách hàng và người dân, nhiều sản phẩm dịch vụ ngân hàng hiện đại, các kênh phân phối mới đa tiện ích như mobile banking, internet banking, contactless payment, QR code… giúp khách hàng cá nhân dễ dàng tiếp cận, sử dụng dịch vụ ngân hàng mọi lúc, mọi nơi, không phải đến quầy giao dịch, hạn chế sự lây lan của dịch bệnh. Đặc biệt sau khi được Ngân hàng Nhà nước cho phép, các ngân hàng đã sử dụng công nghệ để định danh khách hàng (EKYC), cho thấy dịch vụ ngân hàng đáp ứng nhu cầu của người dân, vừa đảm bảo an toàn, vừa tiết kiệm thời gian, hỗ trợ khách hàng ở vùng sâu, vùng xa, khó khăn tiếp cận dịch vụ ngân hàng.
Việt Nam là quốc gia có tỷ lệ người dân mua sắm thương mại điện tử cao nhất khu vực Đông Nam Á với khoảng 50 triệu người (gần 50% dân số), vì vậy các dịch vụ ngân hàng trực tuyến, như internet banking, mobile banking có tốc độ tăng trưởng vượt bậc chiếm hơn 40% giao dịch, cá biệt có ngân hàng đạt tỷ lệ hơn 80% tổng số giao dịch; Tốc độ tăng trưởng thanh toán qua QRcode lên đến 200% so với 2020.
Cùng với việc hiện đại hóa công nghệ, phát triển nhiều loại hình dịch vụ bán lẻ mới, đa tiện ích và các hình thức huy động vốn đa dạng, linh hoạt. Các TCTD, công ty tài chính chú trọng mở rộng cho vay cá nhân dưới hình thức: Cho vay mua nhà, mua xe ô tô, du học, chứng minh tài chính... đáp ứng nhu cầu đời sống nhân dân với thủ tục, quy trình xét duyệt đơn giản hơn. Do vậy dư nợ cho vay bán lẻ của các TCTD ngày càng cao và chiếm tỷ trọng khoảng 40-50% tổng dư nợ cho vay khách hàng (đối với ngân hàng lớn và trung bình) cá biệt có TCTD tỷ trọng cho vay cá nhân đã chiếm 60-80% tổng dư nợ. Cùng với TCTD, các Công ty tài chính đẩy mạnh cho vay tiêu dùng, đến cuối năm 2021 dư nợ ước đạt gần 200.000 tỷ đồng, tăng gần 6% so với 2020.
Thực tế cho thấy phát triển các sản phẩm tài chính cá nhân hiện đại trên nền tảng công nghệ số sẽ thúc đẩy thị trường ngân hàng bán lẻ phát triển hiệu quả hơn, trên cơ sở đó góp phần đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt trong nền kinh tế. Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, dịch vụ Ngân hàng bán lẻ của các ngân hàng thương mại Việt Nam vẫn còn nhiều bất cập:
Thứ nhất, tỷ lệ khách hàng cá nhân tiếp cận và sử dụng dịch vụ ngân hàng, đặc biệt là các dịch vụ ngân hàng hiện đại vẫn còn ở mức khiêm tốn, do mức thu nhập của phần lớn dân cư còn thấp, thói quen sử dụng tiền mặt còn phổ biến, đặc biệt là khu vực nông thôn nên khả năng phát triển và mở rộng dịch vụ Ngân hàng bán lẻ còn hạn chế.
Thứ hai, kênh phân phối chưa thực sự đa dạng, phương thức giao dịch và cung cấp các dịch vụ chủ yếu vẫn là giao dịch trực tiếp tại quầy, các hình thức giao dịch từ xa dựa trên nền tảng công nghệ thông tin tuy đã phát triển nhưng chưa phổ biến, dịch vụ ngân hàng điện tử chưa được triển khai rộng rãi, nhiều ngân hàng mới chỉ hoạt động ở mức độ thử nghiệm, giao dịch thanh toán thương mại điện tử còn hạn chế.
Thứ ba, thông tin dữ liệu về khách hàng cá nhân còn thiếu; Cơ chế phối hợp, hợp tác, chia sẻ dữ liệu thông tin giữa các cơ quan, doanh nghiệp… chưa có quy định rõ ràng, nên các ngân hàng gặp nhiều khó khăn trong việc khai thác thông tin khách hàng để phát triển các sản phẩm tài chính cá nhân.
Thứ tư, môi trường pháp lý về hoạt động ngân hàng chưa thực sự phù hợp với tình hình thực tế, trong khi với tốc độ phát triển dịch vụ như hiện nay, nhiều quy định pháp lý về ngân hàng, nhất là hoạt động ngân hàng điện tử đã tỏ ra bất cập và không bao hàm hết các mặt nghiệp vụ, gây khó khăn cho các ngân hàng thương mại khi muốn triển khai dịch vụ mới, đặc biệt là các hoạt động ngân hàng điện tử.
Thứ năm, mở rộng hệ sinh thái số sẽ mang lại lợi ích tối ưu cho khách hàng, tuy nhiên, hiện nay hạ tầng thanh toán còn chưa thống nhất để tích hợp, kết nối, nhiều hệ sinh thái chưa có sự liên thông.
Hiện nay, Chính phủ đã ban hành "Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030" và Ngân hàng Nhà nước đã ban hành “Kế hoạch chuyển đổi số ngành Ngân hàng đến năm 2025, định hướng đến năm 2030” sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các ngân hàng trong việc chuyển đổi số, phát triển các dịch vụ ngân hàng cá nhân. Vì vậy, các ngân hàng cần nhanh chóng đổi mới mô hình kinh doanh, trong đó đẩy mạnh hơn nữa việc phát triển và hoàn thiện các dịch vụ tài chính cá nhân thích ứng với điều kiện “bình thường mới”; đồng thời tăng cường hợp tác, phát triển mở rộng hệ sinh thái ngân hàng số nhằm mang đến cho khách hàng cá nhân các sản phẩm, dịch vụ tài chính số đa dạng nhằm đáp ứng nhu cầu và gắn kết khách hàng.
Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng hi vọng, những kinh nghiệm học hỏi tại Hội thảo, các lãnh đạo, cán bộ ngân hàng sẽ tìm ra các giải pháp, sáng kiến phát triển hơn nữa các sản phẩm tài chính cá nhân, thúc đẩy ngân hàng bán lẻ phát triển hiệu quả hơn, góp phần trong chuyển đổi số ngành ngân hàng và chuyển đổi số quốc gia thành công.
