AI - từ công cụ đến nền tảng vận hành ngân hàng
TS. Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam
Phát biểu khai mạc, TS. Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký VNBA, nhấn mạnh rằng cuộc cách mạng AI (trí tuệ nhân tạo) trong ngân hàng không đơn thuần là một “cuộc đua công cụ” mà là hành trình xây dựng năng lực tổ chức sâu sắc, nơi “tốc độ đi cùng chuẩn mực, sáng tạo đi cùng trách nhiệm và hiệu quả đi cùng niềm tin”.
Theo ông, AI đang trở thành nền tảng cốt lõi giúp ngân hàng tối ưu hóa quy trình, dự báo nhu cầu, cá nhân hóa dịch vụ và quản trị rủi ro. Nhiều nghiên cứu quốc tế cho thấy AI có thể giúp ngân hàng cải thiện hiệu suất đến 35% và gia tăng doanh thu hàng triệu USD mỗi năm. Tuy nhiên, thách thức đặt ra là dữ liệu phân mảnh, rủi ro đạo đức và thiếu nhân lực am hiểu cả nghiệp vụ lẫn công nghệ.
TS. Nguyễn Quốc Hùng cho rằng các ngân hàng cần xây dựng hạ tầng dữ liệu đồng nhất, khai thác AI tạo sinh để tự động hóa quy trình, nâng cao năng suất và tối ưu chi phí. AI cũng có thể được ứng dụng trong thẩm định, phòng chống gian lận và bán chéo thông minh. Ông đồng thời kêu gọi sự phối hợp giữa Ngân hàng Nhà nước, Hiệp hội và doanh nghiệp công nghệ nhằm hoàn thiện khung pháp lý, tạo chuẩn mực ngành, bảo đảm đổi mới an toàn, bền vững.
TS. Nguyễn Quốc Hùng nhấn mạnh: “Cuộc cách mạng AI trong ngân hàng không phải là cuộc đua công cụ, mà là hành trình xây dựng năng lực - nơi tốc độ đi cùng chuẩn mực, sáng tạo đi cùng trách nhiệm và hiệu quả đi cùng niềm tin.”
Chia sẻ tại sự kiện, Ông Phạm Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Thanh toán (Ngân hàng Nhà nước Việt Nam) cho rằng, AI sẽ là động lực then chốt nâng cao hiệu quả, bảo mật, cá nhân hóa dịch vụ và hội nhập quốc tế.
Ông Phạm Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Thanh toán Ngân hàng Nhà nước Việt Nam
Ông dẫn chứng, nhiều quốc gia như Singapore, Hàn Quốc, EU đã đưa AI thành ưu tiên quốc gia, đặc biệt trong tài chính - ngân hàng. Ở Việt Nam, tỷ lệ thanh toán không tiền mặt, giao dịch trực tuyến và qua di động tăng mạnh; nhiều ngân hàng đã ứng dụng chatbot, trợ lý ảo, AI trong thẩm định tín dụng và quản lý gian lận.
Tuy nhiên, ông Phạm Anh Tuấn cũng lưu ý ứng dụng AI trong ngân hàng đi kèm nhiều rủi ro như: dữ liệu dễ bị tội phạm công nghệ cao tấn công; thuật toán có thể tạo thiên kiến, ảnh hưởng tính công bằng; và khoảng cách số có nguy cơ khiến một bộ phận người dân bị bỏ lại phía sau. Do đó, ngành Ngân hàng cần giải pháp đồng bộ về công nghệ, thể chế, nhân lực và truyền thông để quản trị hiệu quả các thách thức này.
Để nắm bắt cơ hội, Ngân hàng Nhà nước xác định 4 nhiệm vụ trọng tâm nhằm tận dụng cơ hội từ trí tuệ nhân tạo (AI). Cụ thể gồm: (1) hoàn thiện thể chế, xây dựng hành lang pháp lý khuyến khích ứng dụng AI an toàn; (2) phát triển hạ tầng số và dữ liệu, hướng tới ra quyết định dựa trên dữ liệu; (3) đầu tư nguồn lực và nhân lực thông qua hợp tác với doanh nghiệp công nghệ, đào tạo kỹ năng số; (4) đồng thời đẩy mạnh hợp tác quốc tế, gắn kết với Fintech, BigTech và tăng cường truyền thông nâng cao nhận thức tài chính số cho người dân.
Thực tiễn triển khai và kinh nghiệm quốc tế
Ông Nguyễn Quang Huy, Giám đốc Trung tâm Kỹ thuật và Khoa học dữ liệu Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam
Từ thực tiễn, ông Nguyễn Quang Huy, Giám đốc Trung tâm Kỹ thuật và Khoa học dữ liệu Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank), cho biết bối cảnh pháp lý trong nước (Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân, dự thảo Luật AI) đang tạo điều kiện để ngân hàng mạnh dạn thử nghiệm AI ở các quy trình cụ thể, dễ đo lường hiệu quả.
Từ thực tế tại ACB, ông Trần Lê Ngọc Trí, Phó Giám đốc Khối Công nghệ thông tin, Ngân hàng TMCP Á Châu (ACB) cho rằng, để triển khai hệ thống AI trong ngân hàng cần kết nối đồng bộ dữ liệu giữa hệ thống cũ và mới, tối ưu chi phí đầu tư, học hỏi kinh nghiệm từ những mô hình đã thành công; đồng thời, mạnh dạn ứng dụng các công nghệ mới như điện toán đám mây (Cloud) để tăng tính linh hoạt và khả năng mở rộng cho ngân hàng trong giai đoạn chuyển đổi số.
Từ những thành công lẫn thất bại trong quá trình ứng dụng AI, ông Lưu Danh Đức, Phó Tổng Giám đốc kiêm Giám đốc Khối Công nghệ Thông tin LPBank cho biết rằng: "để triển khai AI thành công cần phải có chiến lược rõ ràng, biết lựa chọn điểm bắt đầu phù hợp và luôn gắn liền công nghệ với giá trị thực tiễn".
Ông Shankar Raghavan, Giám đốc cấp cao HPE khu vực châu Á - Thái Bình Dương
Ở góc nhìn quốc tế, ông Shankar Raghavan, Giám đốc cấp cao HPE khu vực châu Á - Thái Bình Dương, nhấn mạnh AI phải được nhìn nhận như một phần của chiến lược chuyển đổi tổng thể. Ông đề xuất lộ trình 3 năm dựa trên 3 trụ cột: tổ chức (nhân sự, quản trị thay đổi), quản trị (dữ liệu, bảo mật, tuân thủ) và công nghệ (mô hình vận hành AI).
Đặc biệt, ông Shankar Raghavan lưu ý về AI tạo sinh (Generative AI), có khả năng rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ vay, phân tích tài liệu tài chính hay báo cáo tuân thủ từ hàng tuần xuống chỉ còn vài giờ. Tuy nhiên, để tận dụng lợi thế này, ngân hàng phải gắn liền với nguyên tắc “đổi mới an toàn”, kiểm soát chặt chẽ dữ liệu, ngăn chặn rò rỉ thông tin và đảm bảo khả năng giải thích của thuật toán.
Quang cảnh sự kiện
Tại sự kiện, các chuyên gia, diễn giả đều thống nhất, AI mở ra cơ hội lớn để ngân hàng Việt Nam tái định vị vai trò, trở thành nền tảng tin cậy, thông minh và minh bạch của nền kinh tế số. Nhưng để thành công, cần tầm nhìn chiến lược, quản trị chặt chẽ và bước đi thận trọng, với khách hàng làm trung tâm.
Với sự đồng hành của Ngân hàng Nhà nước, VNBA và cộng đồng công nghệ, ngành ngân hàng Việt Nam đang đứng trước thời cơ bứt phá. Tuy nhiên, con đường này đòi hỏi phải đi nhanh nhưng đúng hướng: tốc độ gắn liền với chuẩn mực, sáng tạo song hành cùng trách nhiệm, và hiệu quả được xây dựng trên nền tảng niềm tin khách hàng.
T.Đ
.jpg)
