Sáng ngày 08/9, Ban Kinh tế Trung ương, Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, Tập đoàn IEC và Công ty Backbase đồng chủ trì tổ chức Tọa đàm trực tuyến các lãnh đạo ngân hàng với chủ đề: “Xây dựng hệ sinh thái ngân hàng số: Xu hướng và Sáng kiến chiến lược”.
Tham dự Tọa đàm tại điểm cầu Ban Kinh tế Trung ương có ông Nguyễn Đức Hiển, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương; ông Nguyễn Quốc Hùng, Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam; ông Lưu Trung Thái, Phó Chủ tịch HĐQT, Tổng Giám đốc Ngân hàng Quân đội (MB); bà Nguyễn Thị Quỳnh Giao, Phó Tổng giám đốc BIDV phụ trách khối Bán lẻ và TTNHS; ông Đinh Văn Chiến, Phó Tổng Giám đốc Ngân hàng TPBank; ông Từ Tiến Phát, Phó Tổng giám đốc Ngân hàng ACB; ông Võ Tấn Long, Phó Tổng giám đốc PwC Việt Nam; bà Trần Diễm Chi, đại diện Backbase tại Việt Nam. TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia kinh tế trưởng Ngân hàng BIDV điều phối chương trình tọa đàm.
Phát biểu khai mạc, ông Nguyễn Đức Hiển, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương nhấm mạnh: Trước diễn biến phức tạp của COVID-19 hiện nay, nhờ việc thúc đẩy ứng dụng số hóa, ngành Ngân hàng và các tổ chức tài chính vẫn duy trì sự ổn định, đảm bảo các giao dịch thông suốt và đáp ứng được nhu cầu đa dạng của khách hàng. Buổi tọa đàm nhằm tạo lập diễn đàn trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm cho lãnh đạo các ngân hàng tại Việt Nam và các chuyên gia uy tín trong quá trình phát triển hệ sinh thái ngân hàng số, qua đó cung cấp thêm những đề xuất, kiến nghị góp phần vào sự phát triển hệ sinh thái sô của ngành Ngân hàng trong tương lai.
1. Chuyển đổi số trong lĩnh vực ngân hàng là nhu cầu tất yếu
Theo ông Nguyễn Quốc Hùng, Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng: lâu nay ta đã nói nhiều đến nền kinh tế số và chuyển đổi số.. nhưng chuyển đổi số như thế nào mới là quan trọng. Có thể nói ngành Ngân hàng từ nhiều năm nay đã và đang tiên phong trong lĩnh vực chuyển đổi số. Sau thời gian dài tìm tòi, triển khai, đến nay hầu hết các ngân hàng đã áp dụng Mobile Banking và coi chuyển đổi số là nhu cầu cần thiết, là món ăn hàng ngày. Đã có hơn 94% các ngân hàng, các trung gian thanh toán cùng quan tâm đến chuyển đổi số. Thực tế cho thấy, ngân hàng nào thực sự quan tâm, tham gia sâu, tạo nhiều trải nghiệm cho khách hàng, thì lợi ích thu về rất lớn. Mặc dù chi phí đầu tư cho hạ tầng công nghệ ban đầu rất lớn, nhưng khi thành công, lợi ích của ngân hàng số mang về không nhỏ. Ngân hàng số đã nhanh chóng thu hút được sự quan tâm của khách hàng bởi tính linh hoạt, thích ứng, tiện lợi, do đó doanh số tiền gửi không kỳ hạn, không lãi suất tăng nhanh, góp phần đáng kể tạo ra nguồn vốn tín dụng giá rẻ, là cơ sở để hạ lãi suất cho vay phục vụ nền kinh tế. Nhấn mạnh điều này, Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng cho biết, cuộc đua ngân hàng số đã và đang diễn ra khá sôi nổi tại Việt Nam, nhất là trong bối cảnh phải thay đổi thói quen từ sinh hoạt, sản xuất, kinh doanh, thanh toán, dịch vụ… nhằm thích nghi với chống dịch COVID-19. Nhờ số hóa, các dịch vụ ngân hàng đã len lỏi vào mọi ngóc ngách của đời sống, kết hợp với các lĩnh vực, ngành nghề để xây dựng hệ sinh thái thông minh, toàn diện.
Những số liệu được dẫn từ đại diện các ngân hàng sẽ cho thấy điều đó. Đối với Ngân hàng Quân đội (MB), chuyển đổi số đã giúp phát triển mạnh mẽ trong những năm vừa qua. Trong lịch sử 27 năm xây dựng và phát triển, trong đó 25 năm đầu, MB có khoảng 4 triệu khách hàng; tuy nhiên, đến năm 2020, MB có thành quả lớn đầu tiên từ chuyển đổi số, khi có thêm khoảng 2 triệu khách hàng mới; 6 tháng đầu năm 2021, ngân hàng có thêm 2,5 triệu khách hàng mới (dự kiến sẽ đạt 4-5 triệu khách hàng mới trong năm 2021). Đến nay, cộng với các công ty thành viên thì MB đang phục vụ khoảng 10 triệu khách hàng. Năm 2018, MB lập khối Ngân hàng số, với mục tiêu đạt 8 triệu giao dịch/năm trên kênh số. Nhưng đến năm 2021, trong 1 ngày MB có 1,1 triệu giao dịch và giao dịch trên kênh số chiếm 92-93%. Đến nay, tỷ trọng giao dịch số của MB đứng trong nhóm đầu ngân hàng số của châu Á.
Ngân hàng Á Châu (ACB) là một ngân hàng có trụ sở chính tại TP. Hồ Chí Minh nên cảm nhận rất sâu sắc về ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 tới kinh tế và xã hội. Khi TP. Hồ Chí Minh yêu cầu giãn cách, ACB đã đóng cửa hơn 100 điểm giao dịch nhưng tất cả các yêu cầu của khách hàng vẫn được đáp ứng đầy đủ. Có được điều này là do ACB đã đẩy mạnh chuyển đổi số trong những năm qua, với việc cho ra mắt mở tài khoản trực tuyến bằng eKYC đã đem lại hiệu quả rất lớn. Ban đầu khi đưa ra dịch vụ này, ngân hàng kỳ vọng sẽ mở được 3.000 tài khoản mới/khách hàng mới trong 1 ngày nhưng đến những ngày gần đây đã có khoảng 10.000 tài khoản mới/ngày; hay dịch vụ giải ngân trực tuyến tại ACB cũng đang đem lại hiệu quả rất tốt trong đại dịch...
2. Chuyển đổi số: kinh nghiệm và thách thức
Bà Nguyễn Thị Quỳnh Giao, Phó Tổng giám đốc phụ trách khối Bán lẻ và Trung tâm Ngân hàng số, BIDV
Chia sẻ về chiến lược chuyển đổi số tại BIDV, bà Nguyễn Thị Quỳnh Giao, Phó Tổng giám đốc phụ trách khối Bán lẻ và Trung tâm Ngân hàng số Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) cho biết, là một ngân hàng lớn nên việc chuyển đổi số có nhiều áp lực. BIDV đã xây dựng cấu trúc hệ sinh thái số làm 3 lớp: Dịch vụ ngân hàng cơ bản (do BIDV sở hữu và quản trị); Dịch vụ ngân hàng bổ sung thêm (dịch vụ quản lý chi tiêu, quản lý thuế... BIDV vẫn quản lý và sở hữu công nghệ lõi); Các dịch vụ đời sống cho khách hàng (sức khỏe, nhà hàng, nghỉ dưỡng....). Sự khác biệt trong chiến lược của BIDV lựa chọn tham gia vào hệ sinh thái của các đối tác, liên kết, cộng hưởng với nhau nhằm tạo giá trị tốt nhất cho các bên và đem lại trải nghiệm tốt nhất cho khách hàng.
Ông Đinh Văn Chiến, Phó Tổng giám đốc kiêm giám đốc khối Khách hàng cá nhân, TPBank
Ông Đinh Văn Chiến, Phó Tổng giám đốc kiêm giám đốc khối Khách hàng cá nhân Ngân hàng Tiên Phong (TPBank) lại chia sẻ chiến lược xây dựng ngân hàng số với lựa chọn sự khác biệt, đó là kết hợp giữa ngân hàng và các công ty fintech. Cụ thể: xây dựng cho mình năng lực công nghệ để phát triển hệ sinh thái; hợp tác với các công ty công nghệ, nhằm cải thiện quá trình giao dịch và cung cấp dịch vụ ngân hàng; tích cực kết nối với các công ty fintech để cung cấp các sản phẩm để gia tăng giá trị cho khách hàng.
Ông Lưu Trung Thái, Phó Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Ngân hàng TMCP Quân đội (MB)
Theo ông Lưu Trung Thái, Phó Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Ngân hàng Quân đội (MB), chuyển đổi số và tạo lập hệ sinh thái ngân hàng số đem lại nhiều ưu thế cho các ngân hàng, qua đó sẽ giúp ngân hàng giải được bài toán trải nghiệm khách hàng; tiếp cận với số lượng khách hàng nhanh mà không cần phải mở rộng đầu tư chi nhánh và phòng giao dịch vật lý; và nhanh chóng hiểu được khách hàng, đọc hay nhận biết được những phàn nàn hoặc yêu cầu mới của họ.
Năm 2016, MB xác định đầu tư nền tảng cho cá nhân (AppMB) và cho doanh nghiệp (BizMB). Gần đây, MB có nghiên cứu và triển khai mô hình smartbank nhằm chuyển đổi từ online sang offline, gộp khoảng 30 loại dịch vụ được thực thi tại Smartbank. MB đã triển khai mô hình mới này tại 30 điểm trọng điểm, qua đó giúp giải quyết cơ bản vấn đề chuyển từ online sang offline.
Ông Lưu Trung Thái cho biết, tư tưởng xuyên suốt của MB trong thời gian qua là các vấn đề liên quan đến sự khác biệt, cần chuyển đổi nhanh, hay sản phẩm thì MB tự sở hữu về công nghệ (tự phát triển và nghiên cứu). Với tư duy như vậy làm cho cho lực lượng và hệ thống của các đơn vị ở dưới sẽ vất vả nhưng sẽ giải quyết được câu chuyện khi cần sẽ xử lý được ngay, gặp sự cố sẽ giải quyết được nhanh hơn.
Ông Nguyễn Đức Hiển, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương phát biểu tại tọa đàm
Ông Nguyễn Quốc Hùng, Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam phát biểu
3. Để xây dựng hệ sinh thái ngân hàng số thành công
Diễn giả tham gia tọa đàm tại các điểm cầu - Ảnh chụp màn hình
Các diễn giả đều thống nhất, với sự đầu tư mạnh mẽ vào hoạt động chuyển đổi số trong những năm qua, nhiều ngân hàng đang bắt đầu gặt hái những "trái ngọt". Nhờ chuyển đổi số, nhiều ngân hàng không chỉ duy trì sự ổn định trong bối cảnh đại dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, mà còn cho thấy sự tăng trưởng mạnh mẽ.
Theo ông Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế trưởng BIDV, xu thế ngân hàng số cũng như hệ sinh thái ngân hàng số là rất quan trọng với sự phát triển của mỗi ngân hàng. Chúng ta cần định hình hệ sinh thái là gì, cần đi từ nội hàm căn bản, trong đó có các phạm trù: khách hàng; kết hợp đa dạng sản phẩm, dịch vụ từ nhiều lĩnh vực khác nhau; nhiều nhà cung cấp khác nhau; cuối cùng là phải được tích hợp dữ liệu trên nền tảng số. Điều này sẽ tạo ra cơ hội và cũng đặt ra thách thức cho mỗi ngân hàng. "Tiềm năng hệ sinh thái ngân hàng số là vô cùng lớn mạnh; hệ sinh thái có ba cấp độ, mỗi ngân hàng cần lựa chọn cuộc chơi trong vòng nào", ông Lực nhấn mạnh.
Vấn đề đặt ra là, để đẩy nhanh tiến trình số hóa ngân hàng và xây dựng hệ sinh thái ngân hàng số, cần phải có hành lang pháp lý phù hợp, với cơ chế, chính sách tạo điều kiện phát triển thuận lợi cho hệ sinh thái số ngân hàng, quá trình chuyển đổi số sẽ diễn ra rất chậm. Một trong các điều kiện để xây dựng hệ sinh thái là khả năng kết nối rộng lớn, vậy nên có tầm nhìn xa phát triển không gian dịch vụ ngân hàng rộng lớn hơn. Các ngân hàng không thể cứ mãi phát triển mạng lưới vật lý mà cơ quan quản lý cần cho phép phát triển, mở rộng ngân hàng đại lý. Chính phủ và cơ quan quản lý đã đưa ra định hướng chiến lược về kinh tế số, ngân hàng số nhưng để kinh tế số và ngân hàng số tạo ra hiệu quả cao thì cần có những thay đổi về chính sách. Ví như quy định về eKYC đã có nhưng bước tiếp theo cần có sự chia sẻ Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư; hay cho phép hoạt động Ngân hàng đại lý...
Trên giác độ tham gia phản biện, đóng góp cùng với cơ quan quản lý xây dựng chính sách, ông Nguyễn Quốc Hùng, Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng cũng cho rằng, cần xem xét đến hành lang pháp lý đối với hoạt động chuyển đổi số. Chúng ta nói nhiều về eKYC, cho vay online nhưng có lẽ chỉ là những khoản vay nhỏ lẻ, còn nếu phát triển cho vay, thẩm định, đánh giá các khoản vay khách hàng như thế nào, hành lang pháp lý ra sao thì đây là vấn đề rất khó khăn. Thực tế hiện nay cho thấy, các TCTD mới chỉ triển khai chuyển đổi số trên lĩnh vực thanh toan thanh toán, các nghiệp vụ như bảo lãnh, cho vay, thanh toán…. Còn chưa tiếp cận đến với ứng dụng ngân hàng số, bởi các ngân hàng còn lúng túng vì chưa có quy định hay hướng dẫn kèm theo.
Theo ông Nguyễn Quốc Hùng, vừa qua, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước đã ban hành Quyết định số 810/QĐ-NHNN về “Kế hoạch chuyển đổi số ngành Ngân hàng đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”, đây là cơ hội để các ngân hàng đẩy nhanh công cuộc chuyển đổi số và thiết lập hệ sinh thái ngân hàng số một cách toàn diện". Chuyển đối số ngành Ngân hàng đang đứng trước cơ hội và thách thức không nhỏ, trong bối cảnh Chính phủ đang đẩy nhanh việc thanh toán không dùng tiền mặt, đây là một trong những hướng đi phù hợp với xã hội văn minh không dùng tiền mặt, đáp ứng nhu cầu cần thiết của người dân trong cuộc sống, sinh hoạt, kinh doanh. Nắm bắt và tận dụng tốt cơ hội này, coi đây là nhiệm vụ, trách nhiệm của mỗi ngân hàng; cùng với việc tích cực tham gia cùng với cơ quan quản lý xây dựng sớm ban hanh chính sách cho lĩnh vực đầy tiềm năng này, chắc chắn công cuộc chuyển đổi số, xây dựng hệ sinh thai số, ngân hàng số của ngành Ngân hàng nói chung, của mỗi ngân hàng nói riêng sẽ nhanh chóng mang lại những kết quả tích cực, đóng góp thiết thực vào thành công của chiến lược chuyển đổi số của nền kinh tế như định hướng, mục tiêu Chính phủ đề ra.
