Luật Bảo hiểm tiền gửi là cơ sở pháp lý cao nhất điều chỉnh hoạt động bảo hiểm tiền gửi tại Việt Nam, hướng tới mục tiêu sâu xa nhất là bảo vệ người gửi tiền. Tới nay, Luật này đã ban hành được tròn 10 năm với thời gian thực hiện đủ dài để tổng kết, ghi nhận những tồn tại, vướng mắc.
Bên cạnh đó, cơ sở chính sách và thực tiễn hoạt động ngân hàng cũng đã có những thay đổi. Việc sớm sửa đổi, bổ sung Luật Bảo hiểm tiền gửi là bức thiết nhằm phát huy tối đa hiệu quả của chính sách đặc thù này.
Luật Bảo hiểm tiền gửi góp phần vào sự ổn định của hệ thống ngân hàng
Luật Bảo hiểm tiền gửi được Quốc hội thông qua vào ngày 18/6/2012 và chính thức có hiệu lực từ 1/1/2013. Luật đã thể chế hóa quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước trong hoạt động bảo hiểm tiền gửi, là một bước nâng tầm so với khuôn khổ pháp lý trước đây mới chỉ được quy định ở mức Nghị định, qua đó khẳng định một hiệu lực thực thi cao hơn. Luật này đã xác định rõ và quy định cụ thể về mục đích, nguyên tắc bảo hiểm tiền gửi, cơ quan quản lý Nhà nước về bảo hiểm tiền gửi, quyền và nghĩa vụ của người tham gia bảo hiểm tiền gửi, tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi, tổ chức bảo hiểm tiền gửi, Chứng nhận tham gia bảo hiểm tiền gửi, phí bảo hiểm tiền gửi, thời điểm phát sinh nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm, hạn mức trả tiền bảo hiểm,…
Trên cơ sở Luật Bảo hiểm tiền gửi cũng như các văn bản pháp lý có liên quan, Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam (BHTGVN) đã triển khai chính sách bảo hiểm tiền gửi một cách toàn diện trên các mảng nghiệp vụ. Theo đó, các hoạt động nghiệp vụ như giám sát, kiểm tra các tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi đặc biệt được chú trọng, bám sát quá trình thành lập, hoạt động và phát triển của tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi. BHTGVN đã có những cảnh báo kịp thời cũng như hỗ trợ đối với các tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi gặp vấn đề. Qua đó, BHTGVN đóng góp tích cực vào sự phát triển của hệ thống các TCTD cũng như bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền.
Hiệu quả của Luật Bảo hiểm tiền gửi có thể thấy thể hiện rõ ràng nhất qua việc từ năm 2015 cho tới nay chưa xảy ra đổ vỡ, phá sản tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi. Hệ thống ngân hàng hoạt động ổn định, an toàn, không có rủi ro lớn mang tính hệ thống, quyền lợi của người gửi tiền được đảm bảo. Trong khi đó, nguồn lực của tổ chức bảo hiểm tiền gửi cũng đã có sự phát triển mạnh, đủ khả năng đáp ứng khi phát sinh nghĩa vụ chi trả và sẵn sàng thực hiện các nhiệm vụ khác mà Ngân hàng Nhà nước giao để góp phần tham gia có hiệu quả vào quá trình cơ cấu lại các tổ chức tín dụng hoạt động yếu kém.
Để Luật Bảo hiểm tiền gửitheo kịp sự phát triển của cơ chế chính sách và hệ thống ngân hàng
Sau gần 10 năm Luật Bảo hiểm tiền gửi đi vào cuộc sống, BHTGVN cho biết cơ quan này đã triển khai tổng kết, rút kinh nghiệm và ghi nhận được những khó khăn, vướng mắc phát sinh trong quá trình thực hiện như về thời điểm phát sinh nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm, về việc tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi thực hiện tính phí bảo hiểm tiền gửi; về tiền gửi không được bảo hiểm; về trục lợi bảo hiểm tiền gửi; về cơ chế tài chính của tổ chức bảo hiểm tiền gửi...
Ngoài những bất cập trong quá trình thực thi chính sách bảo hiểm tiền gửi, trong thời gian qua khuôn khổ pháp lý có liên quan tới hoạt động bảo hiểm tiền gửi cũng có những thay đổi nhất định. Luật sửa đổi, bổ sung Luật Các TCTD (Luật số 17/2017/QH14), Quyết định số 986/QĐ-TTg ngày 08/8/2018 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt chiến lược phát triển ngành ngân hàng Việt Nam đến năm 2025, định hướng đến năm 2030; Chỉ thị 06/CT-TTg ngày 12/3/2019 về tăng cường giải pháp nhằm đảm bảo an toàn hoạt động, củng cố vững chắc hệ thống quỹ tín dụng nhân dân đã quy định những quyền và nghĩa vụ mới cho tổ chức bảo hiểm tiền gửi nhằm hỗ trợ sự phát triển an toàn, lành mạnh của hệ thống các tổ chức tín dụng. Các quyền và nghĩa vụ mới mà BHTGVN mới được bổ sung có thể kể đến như: cho vay đặc biệt đối với tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi được KSĐB; mua trái phiếu dài hạn của TCTD hỗ trợ; tham gia đánh giá tính khả thi của phương án phục hồi tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi được KSĐB, tham gia xây dựng phương án phá sản tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi theo quy định của Luật Các TCTD và hướng dẫn của NHNN, tham gia hỗ trợ chức năng, kiểm tra, giám sát của Ngân hàng Nhà nước, về miễn nộp phí bảo hiểm tiền gửi...
Luật Bảo hiểm tiền gửi chưa được sửa đổi, bổ sung một cách đồng bộ với hệ thống cơ chế chính sách cũng như phù hợp với thực tế đã trở thành một điểm nghẽn trên cả một bức tranh tươi sáng. Việc này càng kéo dài sẽ càng làm chậm tiến độ BHTGVN tham gia sâu hơn vào quá trình tái cơ cấu các TCTD, đặc biệt là các QTDND. Bên cạnh đó, khuôn khổ cơ chế chính sách không đồng nhất cũng sẽ gây hạn chế tới hiệu quả hoạt động của tổ chức bảo hiểm tiền gửi.
Trong bối cảnh hiện nay, có 03 nội dung cấp thiết nhất liên quan tới chính sách bảo hiểm tiền gửi cần sớm được khai thông là sửa đổi, bổ sung quyền và nghĩa vụ của tổ chức bảo hiểm tiền gửi để tham gia có hiệu quả vào quá trình cơ cấu lại tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi được kiểm soát đặc biệt; sửa đổi, bổ sung về nguồn vốn hoạt động và việc mở rộng danh mục đầu tư để tăng cường năng lực tài chính cho tổ chức bảo hiểm tiền gửi; sửa đổi, bổ sung quy định về thời điểm phát sinh nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm theo hướng chi trả sớm hơn để bảo vệ tốt nhất quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền. Đồng thời, cần sớm sửa đổi, bổ sung Luật Bảo hiểm tiền gửitheo hướng tiếp cận với thông lệ quốc tế, tiếp thu có chọn lọc những kinh nghiệm, cách làm, công cụ hiệu quả mà bảo hiểm tiền gửi các quốc gia khác đã áp dụng thành công.
Mặt khác, tổ chức bảo hiểm tiền gửi cũng cần không ngừng nâng cao năng lực tài chính, năng lực chuyên môn, nghiệp vụ, tiếp tục đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động; tích cực tham gia và phối hợp với NHNN trong quá trình cơ cấu lại, xử lý các TCTD yếu kém; tích cực đẩy mạnh công tác tuyên truyền về chủ trương, chính sách, hoạt động ngân hàng, chính sách bảo hiểm tiền gửi và người gửi tiền, đặc biệt là người gửi tiền ở vùng sâu, vùng xa và người gửi tiền tại các QTDND để có thể đáp ứng với những yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới.
DIV
