Quy định về khai thác và sử dụng cơ sở dữ liệu quốc gia

Việc Chính phủ ban hành Nghị định số 194/2025/NĐ-CP là bước tiến quan trọng trong việc tăng cường kết nối và chia sẻ dữ liệu giữa các cơ quan nhà nước, đồng thời đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho công dân và doanh nghiệp, cũng như góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và phát triển kinh tế số.

Theo B, dữ liệu trong cơ quan nhà nước phải được chia sẻ cho các cơ quan, tổ chức, và cá nhân trong các trường hợp sau, trừ khi pháp luật có quy định không chia sẻ: (1) Dữ liệu phát sinh từ cơ quan nhà nước nào sẽ được chia sẻ lại từ cơ quan đó; (2) Cơ quan quản lý ngành, lĩnh vực tại địa phương sẽ chia sẻ dữ liệu từ các cơ sở dữ liệu quốc gia, cơ sở dữ liệu của bộ, ngành theo phạm vi ngành, lĩnh vực quản lý; (3) Cơ sở dữ liệu dùng chung của cấp nào thì các đơn vị thuộc cấp đó được chia sẻ phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của mình.

Ngoài ra, dữ liệu sử dụng chung và dữ liệu mở trong cơ quan nhà nước sẽ mặc định phải được chia sẻ cho các cơ quan nhà nước để phục vụ các hoạt động quản lý nhà nước, trừ khi có lý do hợp pháp từ chối chia sẻ. Việc từ chối phải được trả lời bằng văn bản và chỉ rõ căn cứ pháp lý.

Mục đích của việc khai thác và sử dụng cơ sở dữ liệu quốc gia bao gồm: (1) Cắt giảm thủ tục hành chính và nâng cao chất lượng dịch vụ công cho người dân và doanh nghiệp; (2) Cải cách hành chính và nâng cao năng lực quản trị công; (3) Giám sát, phân tích và nghiên cứu để hoạch định chính sách phát triển quốc gia; (4) Hỗ trợ quản lý và chỉ đạo của các cấp có thẩm quyền; (5) Phòng, chống tội phạm và đảm bảo an ninh trật tự trong hội nhập quốc tế.

Đặc biệt, cơ sở dữ liệu quốc gia cũng hỗ trợ việc phát triển kinh tế số và xã hội số, cũng như phục vụ các mục tiêu khác theo quy định của pháp luật chuyên ngành.

Trong đó, Nghị định nêu rõ các cơ quan, tổ chức và cá nhân có thể khai thác và sử dụng cơ sở dữ liệu quốc gia bao gồm: (1) Các cơ quan Đảng, Quốc hội, Chính phủ, Tòa án, Viện kiểm sát, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội; (2) Các cơ quan nhà nước từ trung ương đến cấp xã; (3) Các tổ chức và cá nhân khác theo mục đích khai thác và sử dụng đã quy định.

Cơ sở dữ liệu quốc gia có thể được khai thác và sử dụng trực tiếp trên hệ thống thông tin cơ sở dữ liệu quốc gia, qua Cổng Dữ liệu Quốc gia, Cổng Dịch vụ công Quốc gia, Cổng Thông tin điện tử của chủ quản cơ sở dữ liệu quốc gia, hoặc nền tảng định danh và xác thực điện tử.

Bên cạnh đó, cũng có thể được khai thác và sử dụng gián tiếp qua kết nối và chia sẻ dữ liệu trực tuyến giữa các hệ thống thông tin hoặc qua bản sao dữ liệu được trích xuất từ cơ sở dữ liệu quốc gia hoặc Thông qua Cơ sở dữ liệu tổng hợp quốc gia, nơi dữ liệu sẽ được cung cấp dưới dạng dữ liệu dùng chung, dữ liệu mở cho các cơ quan, tổ chức và cá nhân khai thác.

Đặc biệt, Cơ quan nhà nước quản lý cơ sở dữ liệu có trách nhiệm công bố thông tin về dữ liệu đang quản lý và các điều kiện tiếp cận dữ liệu trên môi trường mạng, bảo đảm an toàn và bảo mật dữ liệu khi chia sẻ và khai thác.

Chi tiết Nghị định số 194/2025/NĐ-CP xem TẠI ĐÂY

T.H