Trong báo cáo mới đây gửi Quốc hội, NHNN cũng nêu rõ "đến cuối năm 2021, có khả năng tỷ lệ nợ xấu nội bảng và tỷ lệ nợ xấu nội bảng, nợ bán cho VAMC chưa xử lý và nợ tiềm ẩn trở thành nợ xấu của toàn hệ thống sẽ cao hơn so với mức đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ tại Tờ trình số 08 ngày 24/2/2021".
NHNN đề ra phương hướng sắp tới là "theo dõi sát tình hình, diễn biến nợ xấu để xây dựng các phương án xử lý nợ xấu phù hợp trong giai đoạn 2021-2025. Phối hợp chặt chẽ với các Bộ, ngành, địa phương để kịp thời tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trong việc áp dụng các biện pháp xử lý nợ xấu theo Nghị quyết 42/2017/QH14".
Nghị quyết 42 về thí điểm xử lý nợ xấu chỉ còn hơn 1 năm nữa, đến ngày 15/8/2022 là hết hiệu lực. Bên cạnh những đánh giá khả quan về tác động của Nghị quyết tới vấn đề xử lý nợ xấu, cũng có ý kiến rằng cần luật hoá Nghị quyết 42 để giải quyết căn cơ bài toán nợ xấu trong quá khứ và cả tương lai.
Đánh giá về tác động của Nghị quyết 42 tới vấn đề xử lý nợ xấu, ông Nguyễn Quốc Hùng, Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng cho biết: Tác dụng tích cực nhất của Nghị quyết 42 từ thời điểm được ban hành đến nay là đã huy động được cả hệ thống chính trị vào cuộc, làm thay đổi nhận thức chung của xã hội về nợ xấu. Đó không phải là vấn đề riêng của ngành ngân hàng mà là hệ quả tất yếu của quá trình cấp tín dụng và trách nhiệm của người đi vay là phải trả nợ.
Dẫn chứng điều này, Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng cho biết: Thực tế trong tổng số nợ xấu được xử lý từ trước đến nay khoảng hơn 500.000 nghìn tỷ thì có quá nửa, khoảng 350.000 tỷ đồng nợ xấu được xử lý theo Nghị quyết 42, nhưng trong số này thì người đi vay tự nguyện trả lên tới trên 40%, khoảng 150.000 tỷ, còn lại là do phát mại, xử lý tài sản đảm bảo theo Nghị quyết 42 và giải pháp thu hồi nợ của TCTD. Điều đó cho thấy Nghị quyết 42 có hiệu ứng tích cực thể hiện trách nhiệm của khách hàng và người dân trả nợ cho ngân hàng; đồng thời cũng phản ảnh rõ thực trạng ý thức trả nợ ngân hàng của người vay là có vấn đề.
Bên cạnh đó, Nghị quyết 42 cũng vẫn còn tồn tại điểm nghẽn do vướng các luật khác. Mặc dù Nghị quyết 42 có quy định được phép xử lý các vụ án tranh chấp bằng hình thức rút gọn, Hội đồng Toà án Nhân dân tối cao cũng đã ra Nghị quyết 03 hướng dẫn thủ tục rút gọn, nhưng từ đó tới giờ vẫn chưa có vụ án nào được xử lý theo hình thức này vì nghị quyết không thể đứng trên luật. Đây là vướng mắc lớn nhất trong xử lý nợ xấu hiện nay.
Từ những phân tích trên, ông Nguyễn Quốc Hùng đề xuất, sau thời gian thí điểm, không nên kéo dài Nghị quyết 42 mà trong quá trình sửa đổi các luật liên quan như Luật Dân sự, Luật TCTD cần lồng ghép quy định xử lý nợ xấu vào 1 chương, 1 mục phù hợp để có cơ sở xử lý trách nhiệm với các khoản nợ có vấn đề về sau. Nợ xấu là hệ quả tất yếu với hoạt động tín dụng, khi khách hàng không có ý thức trả nợ thì cần quy định pháp luật để xử lý, không thể coi đó là quan hệ giao dịch dân sự bình thường. Việc đưa các quy định xử lý nợ xấu vào luật sẽ giúp tăng cường xây dựng ý thức pháp luật của người dân, nếu người vay vốn ngân hàng mà không trả nợ, không giao tài sản bảo đảm sẽ bị coi như một hình thức chiếm đoạt tài sản của ngân hàng.
Hiện NHNN đang thành lập cơ quan soạn thảo xử lý vấn đề nợ xấu, sửa Thông tư quy trách nhiệm rõ ràng hơn, để đảm bảo xử lý rủi ro thu hồi nợ xấu, đảm bảo các giải pháp đồng bộ.
