VNBA khai giảng lớp học phòng, chống tội phạm trên không gian mạng đối với hoạt động ngân hàng

Phát biểu khai mạc lớp học, ông Nguyễn Thanh Sơn - Giám đốc Trung tâm đào tạo VNBA, thay mặt Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, chào mừng và trân trọng cảm ơn tất cả các học viên đã dành thời gian tham dự chương trình đào tạo về chủ đề Phòng, chống tội phạm trên không gian mạng liên quan đến hoạt động ngân hàng.

Theo ông Nguyễn Thanh Sơn, tội phạm, gian lận lừa đảo trên không gian mạng, đặc biệt trong lĩnh vực ngân hàng không phải là vấn đề mới vì nó đã xảy ra trong vài năm gần đây cùng với quá trình chuyển đổi số của ngành ngân hàng. Hiện nay, số vụ lừa đảo có xu hướng giảm, nhưng thủ đoạn ngày càng tinh vi và thiệt hại lớn hơn do kẻ xấu tận dụng công nghệ mới.

Cụ thể, tội phạm đã sử dụng công nghệ AI, công nghệ Blockchain hay điện toán lượng tử để thực hiện các hành vi lừa đảo. Vấn đề này vẫn là chủ đề nóng, không chỉ ngành ngân hàng mà cả xã hội đều đặc biệt quan tâm. Đặc biệt, tất cả các bộ ngành liên quan cũng đều đang quyết liệt và tích cực triển khai đồng bộ các giải pháp để Phòng, chống tội phạm trên không gian mạng nhằm hạn chế những thiệt hại kinh tế cho người dân, giảm thiểu tác động đến hình ảnh, thương hiệu của các đơn vị cung ứng dịch vụ nói riêng và ngành ngân hàng nói chung.

Đơn cử về sự xuất hiện của công nghệ AI trong lĩnh vực ngân hàng Việt Nam hiện nay là tại một số ngân hàng đã đưa vào triển khai một số ứng dụng mới như: trợ lý ảo, nhận dạng hình ảnh, xử lý ngôn ngữ tự nhiên, tạo mã bằng AI, công nghệ nhận dạng giọng nói… Tuy nhiên, chính công nghệ AI cũng đã gây ra những hậu quả không mong muốn, có thể kéo theo sự gia tăng của những lỗ hổng bảo mật, tạo điều kiện cho tội phạm công nghệ cao hoạt động ngày càng thường xuyên.

Ông Sơn cho biết, về thiệt hại do lừa đảo trên không gian mạng, theo báo cáo của Hiệp hội An ninh mạng quốc gia, trong năm 2024 ước tính lên đến 18.900 tỷ đồng. Hình thức lừa đảo phổ biến nhất vẫn là mời gọi đầu tư, lộ lọt dữ liệu cá nhân vẫn ở mức báo động. So với báo cáo năm 2023 của Cục An ninh mạng quốc gia (Bộ Công an), thiệt hại từ lừa đảo trực tuyến năm 2024 đã tăng gần gấp đôi (năm 2023, tổng số tiền người dân bị các đối tượng lừa đảo chiếm đoạt trên mạng khoảng 8.000-10.000 tỷ đồng). Vì vậy, để đảm bảo an ninh, an toàn cho hoạt động thanh toán điện tử, bảo vệ khách hàng khỏi các mối đe dọa lừa đảo cũng như đảm bảo tính toàn vẹn của các dịch vụ ngân hàng số, ngành Ngân hàng đã triển khai nhiều giải pháp quyết liệt.

Theo đó, Ngân hàng Nhà nước đã ban hành ba Thông tư (về dịch vụ ngân hàng trên Internet, An toàn hệ thống thông tin, Thiết bị phục vụ thanh toán thẻ ngân hàng), mới nhất là Thông tư số 50/2024/TT-NHNN ban hành ngày 31/10/2024 quy định về an toàn, bảo mật cho việc cung cấp dịch vụ trực tuyến trong ngành Ngân hàng; 03 Chỉ thị (về chuyển đổi số và bảo đảm an ninh, an toàn thông tin); 03 quyết định (về phương án, giải pháp an toàn thông tin và chiến lược phát triển công nghệ thông tin).

Về phía các tổ chức tín dụng, cũng đã triển khai nhiều giải pháp về quy trình, công nghệ, như: Một là làm sạch dữ liệu khách hàng, tài khoản không chính chủ thông qua cơ sở dữ liệu Quốc gia về dân cư; Hai là triển khai các giải pháp xác thực mạnh (như xác thực sinh trắc, xác thực đa thành tố trong giao dịch trực tuyến như OTP, FIDO, chữ ký số); Ba là tăng cường các biện pháp bảo vệ, đặc biệt là áp dụng các giải pháp công nghệ mới như AI, Blockchain,… trong phòng chống rửa tiền và gian lận.

Đối với VNBA, trong thời gian qua, cũng đã chủ động báo cáo Thống đốc cho phép chủ trì, phối hợp với NAPAS và các tổ chức tín dụng xây dựng “Sổ tay hướng dẫn hỗ trợ xử lý Tài khoản/thẻ liên quan đến giao dịch nghi ngờ gian lận giả mạo, lừa đảo” để các tổ chức tín dụng hội viên cũng áp dụng thống nhất, phối hợp thực hiện nhằm hạn chế tối đa rủi ro cho khách hàng, đồng thời hỗ trợ quá trình xử lý giao dịch nghi ngờ một cách nhanh nhất.

Theo ông Sơn, chương trình đào tạo lần này nhằm trang bị, nâng cao kiến thức, kinh nghiệm về phòng, chống tội phạm trên không gian mạng liên quan đến hoạt động ngân hàng cho đối tượng là lãnh đạo phòng kinh doanh, quản lý rủi ro, an ninh thông tin, quản lý dữ liệu; cán bộ, chuyên viên tại các bộ phận tín dụng, thẩm định, giám sát các biện pháp bảo mật của các TCTD và các đơn vị khác có liên quan.

Chia sẻ tại lớp học, giảng viên Ngô Minh Hiếu, Giám đốc Dự án chống lừa đảo và tăng cường an toàn không gian số, đã có nhiều chia sẻ, trao đổi và cảnh báo về tình trạng lừa đảo qua mạng tại Việt Nam, bao gồm nhận biết email giả mạo; Nhận biết đường link giả mạo; Phân tích đường link, tệp tin; Nhận biết hình ảnh giả mạo; Nhận biết lừa đảo giả danh VNeID; VssID; EVN... cùng những case study về các vụ án lừa đảo trên không gian mạng liên quan đến hoạt động ngân hàng.

Qua đó, đã dựng lên bức tranh toàn cảnh về tội phạm trong lĩnh vực tài chính trên không gian mạng đang diễn biến hết sức phức tạp hiện nay; các phương thức, thủ đoạn của các đối tượng luôn biến chuyển khó lường, cùng những lỗ hổng, bất cập hay mặt trái của công nghệ AI, công nghệ Blockchain hay điện toán lượng tử.

Ngoài việc chia sẻ về những thủ đoạn giả mạo của tội phạm sử dụng công nghệ cao, giảng viên Ngô Minh Hiếu cũng trình bày những phương pháp, khuyến nghị trong các bài thực hành thực tế. Đồng thời, giải đáp nhiều câu hỏi của học viên về các vấn đề liên quan. Trong đó, bao gồm các công nghệ, xu hướng mới để phục vụ công tác phòng ngừa, ngăn chặn, đẩy lùi tội phạm lĩnh vực tài chính trên không gian mạng hiệu quả hơn.

Thông qua lớp học, các học viên đã được trang bị, đào tạo và nâng cao kiến thức về tình hình tội phạm sử dụng không gian mạng để thực hiện hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản ngày càng gia tăng và diễn biến phức tạp trong thời gian qua. Đồng thời, được cập nhật đầy đủ kiến thức về cách nhận diện tội phạm công nghệ trong việc chiếm quyền điều khiển điện thoại, truy cập tài khoản ngân hàng thông qua các trang web, đường link, ứng dụng, tài khoản giả mạo… để đánh cắp tiền và tài sản. Nhờ đó, đã nâng cao năng lực cho các cán bộ của các tổ chức tín dụng trong việc nhận diện và phòng, chống gian lận lừa đảo trực tuyến trong lĩnh vực ngân hàng nhằm bảo vệ, tăng cường uy tín của ngân hàng và tránh thiệt hại cho khách hàng.

Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam trân trọng kính mời Quý đơn vị hội viên cử cán bộ tham dự Chương trình đào tạo “Phòng chống tội phạm trên không gian mạng liên quan đến hoạt động ngân hàng”. Chi tiết xem tại đây

T.Đ