Đoàn Ngân hàng Nhà nước Việt Nam tham dự Hội nghị Phó Thống đốc Ngân hàng Trung ương và Thứ trưởng Tài chính ASEAN+3 tại Hong Kong, Trung Quốc

Hội nghị AFCDM+3 là hội nghị cấp cao thường niên trong khuôn khổ hợp tác tài chính – ngân hàng ASEAN+3. Tại Hội nghị, các Thứ trưởng Tài chính và Phó Thống đốc NHTW ASEAN+3 đã thảo luận về tình hình và triển vọng kinh tế toàn cầu và khu vực, đồng thời phê duyệt và chỉ đạo định hướng triển khai toàn bộ các vấn đề trong tiến trình hợp tác tài chính ngân hàng ASEAN+3 liên quan đến Thoả thuận Đa phương hoá Sáng kiếng Chiềng Mai (CMIM), hoạt động của Cơ quan Nghiên cứu kinh tế vĩ mô ASEAN+3 (AMRO) và các sáng kiến trong khuôn khổ hợp tác ASEAN+3.

Về kinh tế vĩ mô khu vực và thế giới

Chia sẻ tại Hội nghị, IMF nhận định hoạt động kinh tế toàn cầu tốt hơn kỳ vọng, các mức thuế quan bắt đầu ổn định nhưng bất định chính sách vẫn ở mức cao. IMF đánh giá điều kiện tài chính quốc tế đã nới lỏng đáng kể từ đầu tháng 4/2025 nhờ định giá doanh nghiệp tăng và biến động thị trường giảm, mặc dù các nền kinh tế phát triển vẫn đối mặt với rủi ro tài khóa. IMF dự báo tăng trưởng toàn cầu sẽ thấp hơn xu hướng lịch sử nhưng vẫn cao hơn lo ngại ban đầu nhờ vào các yếu tố như: (i) Nền tảng chính sách vĩ mô được củng cố và sự phối hợp tốt hơn giữa các nền kinh tế; (ii) Khu vực tư nhân thích ứng linh hoạt, đặc biệt tại châu Á nhờ xuất khẩu được đẩy mạnh trước khi thuế quan có hiệu lực và chu kỳ công nghệ phục hồi; (iii) Thuế quan thực tế thấp hơn dự báo; và (iv) Điều kiện tài chính thuận lợi hơn.

Trong bối cảnh đó, IMF dự báo khu vực ASEAN+3 tăng trưởng ở mức 4,3% năm 2025 và 4,1% năm 2026, điều chỉnh tăng nhẹ so với kỳ báo cáo tháng 4/2025. Tuy nhiên, triển vọng trung hạn vẫn ảm đạm với tốc độ tăng trưởng tiềm năng bị điều chỉnh giảm mạnh do năng suất thấp, nhân khẩu học bất lợi và đầu tư chậm lại. IMF cảnh báo một số rủi ro chính đối với triển vọng tăng trưởng bao gồm: bất ổn thương mại kéo dài, xu hướng bảo hộ gia tăng; điều chỉnh sai định giá công nghệ mới; thiếu hụt lao động; rủi ro tài khóa và dễ tổn thương tài chính; sự suy giảm trong quản trị và tính độc lập của thể chế; khả năng giá hàng hóa tăng trở lại. Trong bối cảnh đó, IMF khuyến nghị chính sách vĩ mô cần tập trung hấp thụ cú sốc và giảm bất định; đẩy mạnh cải cách cơ cấu để mở ra các cơ hội tăng trưởng mới; tăng cường hội nhập khu vực sâu hơn trong thương mại và tài chính để tạo động lực tăng trưởng bền vững.

Về phía AMRO, tổ chức này cũng chỉ ra rằng việc tăng thuế từ Mỹ sẽ tác động đến khu vực thông qua các kênh như giảm nhu cầu từ Mỹ, bất ổn thương mại và điều chỉnh chuỗi cung ứng, dẫn đến áp lực giảm tăng trưởng trong ngắn hạn. Tuy nhiên, AMRO đã điều chỉnh tăng dự báo tăng trưởng khu vực ASEAN+3 năm nay cao hơn kỳ vọng nhờ thuế quan thực tế thấp hơn đe doạ ban đầu, xuất khẩu công nghệ tăng mạnh, dòng đầu tư vào ASEAN gia tăng và chính sách tiền tệ, tài khóa tiếp tục hỗ trợ tăng trưởng. Lạm phát nhìn chung giảm đúng kỳ vọng. AMRO dự báo tăng trưởng sẽ chậm lại vào năm 2026 do nhu cầu bên ngoài suy yếu, nhưng lạm phát sẽ vẫn ở mức thấp và ổn định. AMRO đánh giá cán cân rủi ro đã cải thiện so với đầu năm nhưng bất định chính sách, nhất là từ Mỹ tiếp tục phủ bóng lên triển vọng khu vực. Trong bối cảnh đó, AMRO khuyến nghị cần tăng cường hội nhập khu vực để củng cố sức chống chịu dài hạn. Mặc dù khu vực đã giảm phụ thuộc vào nhu cầu cuối cùng từ bên ngoài song hội nhập vẫn chưa đồng đều, đặc biệt trong thương mại và đầu tư nội khối ASEAN. Do đó, ASEAN cần chiến lược thúc đẩy đầu tư và nâng cấp chuỗi giá trị để tạo liên kết sâu hơn, qua đó đóng góp vào sức bền vững của cả khu vực ASEAN+3.

ADB nhận định điều kiện tài chính tại châu Á – Thái Bình Dương nhìn chung vẫn vững vàng song chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ biến động kỳ vọng chính sách của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ. Sự bất định kéo dài quanh chính sách của Fed có thể dẫn tới điều kiện tài chính thắt chặt hơn, làm gia tăng mức độ biến động của dòng vốn và khả năng tổn thương trước rủi ro toàn cầu. Dòng vốn vào các thị trường mới nổi (EME) tiếp tục nhạy cảm với các cú sốc toàn cầu, nhưng nền tảng trong nước mạnh mẽ của các quốc gia – như khuôn khổ chính sách vững mạnh, thị trường tài chính phát triển và các chỉ số vĩ mô ổn định –giúp giảm thiểu biến động. Trong bối cảnh đó, ADB nhấn mạnh tầm quan trọng của việc củng cố tính độc lập của NHTW, duy trì kỷ luật tài khóa nhằm bảo đảm uy tín chính sách trong bối cảnh nợ công leo thang, đồng thời, tăng cường hội nhập khu vực, phát triển thị trường tài chính nội địa và nâng cao năng lực thể chế để gia tăng sức chống chịu trước các cú sốc từ bên ngoài.

Tại Hội nghị, các Phó Thống đốc NHTW và Thứ trưởng Tài chính ASEAN+3 cùng chung nhận định để duy trì sự ổn định và phát triển bền vững trong khu vực, cần tăng cường hợp tác khu vực, cải cách cấu trúc và duy trì các chính sách tài chính linh hoạt và ổn định. Đặc biệt, việc thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực tài chính, thương mại điện tử, công nghệ và môi trường được coi là yếu tố then chốt để khu vực vượt qua các thách thức toàn cầu. Lãnh đạo các NHTW ASEAN+3 nhấn mạnh việc duy trì sự ổn định tài chính trong ngắn hạn là ưu tiên hàng đầu. Các nhà hoạch định chính sách đã thực hiện các biện pháp nhằm bảo vệ sự ổn định tài chính, bao gồm việc củng cố dự trữ ngoại hối và duy trì các biện pháp điều hành tiền tệ linh hoạt. Việc tăng cường kết nối đầu tư và thúc đẩy thương mại trong khu vực được coi là chìa khóa để tăng cường sức mạnh tài chính khu vực. ASEAN+3 cam kết hợp tác chặt chẽ, đặc biệt trong việc thúc đẩy các sáng kiến kết nối thanh toán và đầu tư bền vững. Trung Quốc cho biết nước này chuyển sang mô hình tăng trưởng tiêu dùng nội địa và mở cửa thị trường hơn nữa, đặc biệt là trong các lĩnh vực kỹ thuật số và xanh, để tạo cơ hội cho khu vực và thế giới. Thái Lan và Philippines chia sẻ đã thực hiện các biện pháp để giảm nợ công, khuyến khích đầu tư vào các lĩnh vực như công nghệ và năng lượng tái tạo, nhằm đảm bảo tính bền vững lâu dài của nền kinh tế.

Phát biểu tại Hội nghị, Phó Thống đốc Đoàn Thái Sơn bày tỏ đồng tình với nhận định chung của các tổ chức quốc tế về việc mặc dù khu vực ASEAN+3 cho thấy khả năng chống chịu tốt trước các thách thức đối với thương mại song vẫn cần có các chính sách rõ ràng, tăng cường khả năng thích ứng và hợp tác khu vực mạnh mẽ hơn để bảo đảm ổn định, đồng thời chú trọng cải cách cơ cấu nhằm mở ra các cơ hội tăng trưởng mới và thúc đẩy hội nhập khu vực sâu hơn trong lĩnh vực thương mại, tài chính. Phó Thống đốc cho rằng, các NHTW giữ vai trò then chốt trong việc duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, tài chính và củng cố niềm tin thị trường.

Về tình hình kinh tế vĩ mô Việt Nam, Phó Thống đốc chia sẻ diễn biến kinh tế vĩ mô của Việt Nam phù hợp với xu hướng tích cực nêu tại báo cáo của các tổ chức tài chính quốc tế. Tăng trưởng trong giai đoạn 2024–2025 của Việt Nam duy trì ở mức tốt nhờ tiêu dùng nội địa, xuất khẩu chế biến chế tạo và dòng vốn FDI, đặc biệt trong lĩnh vực điện tử và công nghiệp xanh. Lạm phát được kiểm soát, điều kiện tài chính nhìn chung ổn định. Tuy nhiên, Phó Thống đốc ghi nhận các thách thức mà AMRO đã nêu, đặc biệt liên quan đến cầu bên ngoài yếu hơn và triển vọng bất định đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa định hướng xuất khẩu. Hiện nay, Việt Nam đang ưu tiên củng cố dư địa chính sách, tăng cường sức chống chịu của hệ thống ngân hàng, thúc đẩy cải cách trong thanh toán số, phát triển thị trường vốn và nâng cao minh bạch thị trường ngoại hối.

Phó Thống đốc khẳng định tầm quan trọng chiến lược của việc hội nhập tài chính sâu rộng hơn trong khu vực và ủng hộ mạnh mẽ các sáng kiến thúc đẩy tự do hóa dịch vụ tài chính, tăng cường chuẩn mực chung và nâng cao hợp tác tài chính xuyên biên giới. Việt Nam cam kết phối hợp chặt chẽ với các đối tác ASEAN+3 cùng các tổ chức quốc tế và khu vực như IMF, ADB, AMRO nhằm duy trì ổn định khu vực, tăng cường phối hợp chính sách và củng cố khả năng phục hồi dài hạn của cấu trúc tài chính khu vực.

Tiến trình hội nhập tài chính ngân hàng ASEAN+3

Tại Hội nghị, Lãnh đạo cấp cao từ các NHTW và Bộ Tài chính ASEAN+3 đã nghe báo cáo và thông qua nhiều nội dung quan trọng liên quan đến định hướng hợp tác trong khuôn khổ tiến trình hợp tác tài chính ngân hàng ASEAN+3 thời gian tới, bao gồm: Cập nhật Định hướng Chiến lược (Strategic Direction) 2019; Kế hoạch trung hạn 2026-2028 của AMRO; Tài liệu Hướng dẫn Giám sát kinh tế vĩ mô năm 2025 đối với các thành viên ASEAN+3; Ngân sách và nhân sự AMRO năm 2026, Khung đánh giá Giám đốc AMRO…

Hội nghị đã trao đổi, thảo luận về các sáng kiến nhằm nâng cao tính sẵn sàng của Thỏa thuận Đa phương hóa Sáng kiến Chiềng Mai (CMIM) để kịp thời hỗ trợ các thành viên CMIM giải quyết khó khăn về thanh khoản và cán cân thanh toán, qua đó góp phần duy trì ổn định tiền tệ và kinh tế vĩ mô. Hội nghị phê duyệt việc thiết lập chu kỳ rà soát mức chênh lệch lãi suất USD định kỳ 3 năm dự kiến bắt đầu năm 2027 nhằm phù hợp hơn với thông lệ quốc tế tốt, bảo đảm khung khổ CMIM luôn phù hợp với bối cảnh thị trường và duy trì quản trị tốt; đồng thời thông qua Kế hoạch rà soát định kỳ khoản vay không gắn với chương trình IMF (IDLP) và kết quả thử nghiệm CMIM (Test run) lần thứ 16. Một trong các Đáng chú ý, các Phó Thống đốc NHTW và Thứ trưởng Tài chính ASEAN+3 đã dành nhiều thời gian thảo luận về sáng kiến xây dựng mô hình cấu trúc tài chính mới cho CMIM thông qua việc nghiên cứu chuyển sang mô hình góp vốn thực (Paid-in Capital - PIC). Đây là chủ trương đã được các Thống đốc NHTW và Bộ trưởng tài chính ASEAN+3 thông qua tại Hội nghị AFMGM+3 vào tháng 5/2024 nhằm nâng cao hiệu quả của mạng lưới an toàn tài chính khu vực trong việc ngăn ngừa, giảm thiểu và giải quyết hiệu quả các cuộc khủng hoảng trong tương lai. Phát biểu về nội dung này tại Hội nghị, Phó Thống đốc Đoàn Thái Sơn nhấn mạnh PIC là một sự chuyển đổi căn bản cấu trúc tài chính của CMIM, vì vậy cần cách tiếp cận từng bước, thận trọng, theo từng giai đoạn đi kèm các nghiên cứu toàn diện, đa chiều về tất cả các khía cạnh liên quan đến pháp lý, quản trị, tài chính, năng lực…

Bên cạnh đó, Hội nghị cũng thảo luận về các sáng kiến nhằm tăng cường và mở rộng hợp tác tài chính ASEAN+3 về các chủ đề đã và đang nhận được rất nhiều sự quan tâm như tài trợ cơ sở hạ tầng, số hóa tài chính trong lĩnh vực ngân hàng và thanh toán, tiến độ triển khai Sáng kiến Phát triển Thị trường Trái phiếu Châu Á (ABMI), với trọng tâm thúc đẩy thị trường trái phiếu bền vững và hỗ trợ quá trình chuyển đổi năng lượng tại khu vực ASEAN+3, và cập nhật về xây dựng Lộ trình Tài trợ Rủi ro Thiên tai ASEAN+3 giai đoạn 2026 - 2028.

Hội nghị nhất trí chuyển giao vai trò đồng chủ trì tiến trình tài chính ASEAN+3 năm 2026 cho Nhật Bản và Philippines.