Trước những ảnh hưởng sâu sắc của dịch bệnh Covid-19, mới đây Tạp chí Kinh tế Việt Nam đã tổ chức Tọa đàm trực tuyến "Giải pháp cấp bách về vốn: Giữ cánh hàng không Việt", với sự tham dự của các chuyên gia hàng đầu lĩnh vực hàng không, tài chính ngân hàng. Tiến sỹ Nguyễn Quốc Hùng - Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng đã tham dự Tọa đàm.

Khó khăn mùa dịch giã

Cùng với tiến trình phát triển của nền kinh tế, trong những năm gần đây, ngành Hàng không Việt Nam bao gồm cả Hãng hàng không quốc gia -Vietnam Airlines, có cổ phần chi phối của Nhà nước, Hãng hàng không tư nhân như Bamboo Airways, Vietjet Air đã có sự phát triển vượt bậc: đội bay hơn trăm chiếc, các đường bay quốc tế, nội địa tăng nhanh, ngày càng đáp ứng nhu cầu vận tải hành khách thường xuyên hàng ngày, phục vụ giao thương quốc tế. Sự xuất hiện của các hãng hàng không tư nhân đã thúc đẩy cạnh tranh lành mạnh trên thị trường hàng không và người hưởng lợi cuối cùng là người dân.

Trong sự phát triển đó, hàng không Việt Nam có sức ảnh hưởng to lớn đối với lĩnh vực du lịch vẫn được coi là ngành công nghiệp không khói, chiếm trên 80%  lưu lượng khách vào, ra mỗi năm. Thế những, cái thời vang bóng, sân bay không đủ bến đỗ đã qua đi bởi dịch Covid-19. Theo thống kê, khách quốc tế đến nước ta trong tháng 12/2020 giảm 8,1% so với tháng trước và giảm 99% so với cùng kỳ năm 2019. Tính chung năm 2020, khách quốc tế đến nước ta bằng đường hàng không chiếm 80,3% và giảm 78,6% so với năm 2019…. Và ngành hàng không Việt Nam đang thuộc TOP dẫn đầu bị ảnh hưởng của dịch bệnh.

TS. Bùi Doãn Nề, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp Hàng không Việt Nam

Theo TS. Bùi Doãn Nề, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp Hàng không Việt Nam: dịch bệnh Covid-19 đã khiến doanh thu ngành hàng không giảm sút nghiêm trọng, ảnh hưởng tiêu cực đến toàn bộ dịch vụ vận tải của các hãng hàng không. Thống kê cho thấy, có tới 80-90% máy bay không có chuyến; doanh thu của toàn ngành chỉ đạt 10-20%; vận chuyển hành khách năm 2020 giảm gần 50% so với năm 2019. 6 tháng đầu năm, công tác điều hành bay giảm 14,4% so với cùng kỳ năm 2020; vận chuyển chỉ đạt 13,5 triệu hành khách, giảm 14,6% so với cùng kỳ năm 2020.... 

PGS,TS. Nguyễn Khắc Quốc Bảo, Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh

Từ Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh, PGS,TS. Nguyễn Khắc Quốc Bảo nhìn nhận: đại dịch COVID-19, đặc biệt là làn sóng dịch lần thứ tư rất khốc liệt và đang bào mòn sức khỏe của ngành hàng không. Ngành hàng không đang là những con bệnh cần trợ thở. Nếu không được hỗ trợ, các doanh nghiệp trong ngành sẽ phải đối mặt với rủi ro thanh khoản, thậm chí dẫn đến tình trạng kiệt quệ tài chính; sẽ tạo ra chi phí tái cấu trúc nặng nề cho ngành hàng không trong tương lai.

TS. Nguyễn Quốc Hùng, Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam

Đúng như TS Nguyễn Quốc Hùng, Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng nhận định: từ đầu năm 2020 đến nay, đại dịch COVID-19 đã có những tác động tiêu cực đến hoạt động doanh nghiệp nói chung, trong đó các doanh nghiệp ngành hàng không đã hứng chịu những tác động nặng nề nhất và nghiêm trọng nhất. Trong bối cảnh đó, Chính phủ cũng đã có những giải pháp quyết liệt để giúp doanh nghiệp vượt qua khó khăn do đại dịch. Tuy nhiên làn sóng COVID-19 lần thứ tư diễn ra với diễn biến hết sức phức tạp, lan rộng trên 50 tỉnh, thành phố. Nhiều tỉnh đã phải thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16 của Chính phủ khiến ngành hàng không đã khó khăn lại càng khó khăn hơn.

Đã có nhiều giải pháp đặt ra để hàng không Việt Nam vượt qua khó khắn, thách thức. TS. Bùi Doãn Nề cho biết, Hiệp hội Doanh nghiệp Hàng không Việt Nam đã đề xuất Chính phủ hỗ trợ một số giải pháp như: áp dụng “hộ chiếu vắc-xin”, nới lỏng quy định về đi lại, cách ly với những người đã tiêm đủ liều vắc-xin, có kế hoạch sớm khai thác trở lại các đường bay quốc tế. Bên cạnh đó, Hiệp hội Doanh nghiệp Hàng không Việt Nam cũng đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư báo cáo Chính phủ đề xuất Quốc hội cho phép áp dụng cơ chế tái cấp vốn từ 5.000 - 6.000 tỷ đồng cho các hãng hàng không tư nhân Bamboo Airways, Vietjet Air. Thời hạn tái cấp vốn là 12 tháng và được gia hạn tự động 2 lần...

"Chúng tôi đề nghị Chính phủ báo cáo Quốc hội cho phép giảm thuế bảo vệ môi trường, áp dụng mức giảm 70% cho các hãng hàng không đến ngày 30/6/2022. Bên cạnh đó, Nhà nước nên tiếp tục giảm giá, phí dịch vụ hàng không tại các cảng hàng không; xem xét giảm thuế thu nhập cho các doanh nghiệp, các cơ sở đào tạo phục vụ ngành hàng không từ nay đến hết năm 2022", TS. Bùi Doãn Nề đề xuất.

TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế trưởng BIDV

Theo TS. Cấn Văn Lực: “Chính phủ xem xét, có phương án hỗ trợ phù hợp, khả thi đối với các hãng hàng không tư nhân (cho vay hỗ trợ lãi suất khoảng 3-4%/năm so với vay thương mại), thời hạn vay vốn từ 1-2 năm. Đồng thời giảm một số thuế, phí phù hợp ngoài các hỗ trợ đang thực hiện”.

Giải pháp tháo gỡ khó khăn trong mùa dịch là vậy, song dường như đối với các doanh nghiệp hàng không vẫn chưa là đủ, mặc dù đã phải gồng mình chèo chống. Mà cấp thiết phải tạo nguồn lực mạnh hơn để doanh nghiệp hàng không nghĩ đến duy trì, ổn định trước khi toan tính đến phát triển thời kỳ sau Covid-19.

Giải pháp hàng đầu vẫn là cơ chế

Theo TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế trưởng BIDV, cần xác định tính cấp bách, tính cấp thiết cho việc hỗ trợ ngành hàng không vượt qua khủng hoảng Covid-19 là trường hợp khách quan, bất khả kháng, để từ đó áp dụng các chính sách, biện pháp vừa linh hoạt, đúng quy định pháp luật, đảm bảo công bằng giữa các doanh nghiệp trong ngành.

Đồng tình với quan điểm trên, bên cạnh đề nghị Hiệp hội Doanh nghiệp Hàng không Việt Nam cần phải tổng hợp, đánh giá đúng sự cần thiết, cũng như vai trò vị trí hết sức quan trọng của ngành hàng không... để thấy được ngành hàng không xứng đáng nhận sự hỗ trợ này; TS. Nguyễn Quốc Hùng nhấn mạnh “Ngành Ngân hàng không thiếu vốn. Các TCTD cũng đang cho vay theo đúng quy định, và việc cho vay vẫn phải có tài sản bảo đảm. Vấn đề ở đây là cơ chế. Làm sao tạo ra cơ chế để cho các doanh nghiệp hàng không tiếp cận được với các ngân hàng, từ đó các ngân hàng có thể giải quyết cho vay theo đúng quy định. Có như vậy, mới có thể tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp hàng không đang gặp phải, đặc biệt với các hãng hàng không tư nhân”.

Theo TS. Nguyễn Quốc Hùng: Để giải cứu ngành hàng không, chắc chắn cần giải pháp mạnh, tạo hành lang pháp lý, chẳng hạn như một Nghị quyết của Quốc hội về vấn đề này.